Những thông tin cơ bản về thặng dư vốn cổ phần

Thặng dư vốn cổ phần, công thức tính thặng dư vốn cổ phần

Thặng dư vốn cổ phần (Capital surplus) là phần chênh lệch giữa giá cổ phiếu ở hiện tại so với giá phát hành. Khoản thặng dư này sẽ được chuyển thành cổ phần và chuyển thành vốn của chủ công ty trong tương lai. Thông thường, khoản thặng dư này không được xem là vốn cổ phần cho tới khi hoàn thành thủ tục chuyển đổi và chuyển vào vốn đầu tư.

Hình minh họa (nguồn internet)

Để tính thặng dư vốn cổ phần, các nhà đầu tư có thể tham khảo qua công thức sau:

Ví dụ vốn thặng dư cổ phần:

Để có thể hiểu được rõ về công thức tính thặng dư vốn cổ phần, bạn tham khảo vào ví dụ sau: Công ty X đưa ra thị trường 200.000 với mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu. Sau này, cổ phiếu này được tăng giá đạt mức 15.000 đồng/cổ phiếu, công thức tính thặng dư lúc này:

(15.000 – 10.000) x 200.000 = 1.000.000 đồng.

Quy định về thặng dư vốn cổ phần trong doanh nghiệp

Thặng dư vốn không chỉ là hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mà nó còn nhà nước quản lý và quy định rõ theo “thông tư 19/2022/TT-BTC” của bộ tài chính có quy định như sau:

Không bị tính thuế

Khoản thặng dư vốn cổ phần sẽ không cần phải tính thuế thu nhập của doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng.

Cách hạch toán thặng dư vốn cổ phần

Các khoản tiền chênh lệch tăng từ mua hoặc bán cổ phiếu giá trị cao hơn mệnh giá so với trước đó đã được niêm yết hoạt toán vào tài khoản thặng dư vốn. Những khoản này không được hạch toán trong mục thu nhập tài chính của doanh nghiệp.

Điều chỉnh tăng vốn cổ phần

Tuỳ vào từng trường hợp doanh nghiệp có thể biến đổi linh hoạt điều chỉnh số vốn hoạt động sao cho hợp lý như sau:

Tăng vốn điều lệ dựa trên việc chuyển nguồn thặng dư đảm bảo mục đích tăng vốn điều lệ. Nhưng doanh nghiệp cần lưu ý để đáp ứng các điều kiện về khoản chênh lệch giữa giá bán và giá mua trong cổ phiếu quỹ.

Dựa trên tình hình số lượng cổ phiếu được bán ra, việc chào bán và kêu gọi vốn bằng việc mua cổ phiếu, công ty sẽ phát hành ra thị trường số lượng cổ phiếu có giới hạn.

Hình minh họa (nguồn internet)

Nếu trong trường hợp công ty không thể bán hết số lượng cổ phiếu đó ra ngoài thị trường cho các nhà đầu tư. Đặc biệt đối với các với các công ty mới thành lập, công ty, vừa và nhỏ… Trong trường hợp này, doanh nghiệp, công ty chỉ được tăng thêm số vốn điều lệ trên cơ sở sự chênh lệch giữa giá mua và giá bán cổ phiếu trong vốn thặng dư với giá vốn trong lượng cổ phiếu chưa chào bán.

Đặc biệt, nếu tất cả phần vốn của cổ phiếu quỹ chưa được chào bán trên thị trường bằng nguồn vốn thặng dư, doanh nghiệp sẽ không thể điều chỉnh tăng hay giảm nguồn vốn điều lệ từ chính nguồn vốn đó.

Các quy định chứng khoán liên quan đến thặng dư vốn cổ phần

Trên thị trường chứng khoán, bất kỳ công ty nào thực hiện các thủ tục bán cổ phiếu phải đáp ứng các quy định của pháp luật Việt Nam về lĩnh vực chứng khoán liên quan đến thặng dư vốn cổ phần cụ thể như sau:

Nếu bán cổ phiếu ra thị trường với giá thấp hơn mệnh giá, thì công ty phải có thặng dư vốn cổ phần dựa trên các báo cáo tài chính năm gần nhất và phải được kiểm toán đầy đủ bù vào phần thặng dư âm phát sinh từ việc bán cổ phiếu dưới mệnh giá.

Trường hợp công ty đăng ký bán trái phiếu, cổ phiếu kèm theo chứng quyền ra thị trường mà giá thay đổi. Giá phát hành cổ phiếu thấp hơn mệnh giá niêm yết thì chỉ được thực hiện khi có thặng dư vốn cổ phần để bù vào phần thặng dư âm nếu có phát sinh, thì cần tiến hành theo đúng các quy định hiện hành của pháp luật hiện nay.

Quy định về tăng vốn điều lệ từ thặng dư vốn cổ phần

Theo quy định của pháp luật tại thông tư 19/2003/TT-BTC của bộ tài chính được quy định như sau:

Các khoản chênh lệch do việc mua hay bán cổ phiếu do giá chênh lệch phát hành cổ phiếu phải lớn hơn mệnh giá cần được hạch toán vào tài khoản thặng dư vốn, không được hạch toán vào thu nhập tài chính doanh nghiệp.

Nếu giá bán cổ phiếu quỹ có giá mua nhỏ hơn, thì mệnh giá chênh lệch giảm của giá bán cổ phiếu mới thấp hơn mệnh giá không được hạch toán vào chi phí. Đặc biệt không dùng lợi nhuận trước thuế để bù đắp mà phải dùng vốn thặng dư để bù đắp. Nếu số vốn thặng dư không đủ để bù đắp thì doanh nghiệp cần dùng các nguồn lợi sau thuế hay các quỹ công ty để bù đắp.

Trường hợp nếu kết chuyển thặng dư vốn nhằm mục đích tăng thêm vốn điều lệ. Thì việc chuyển thặng dư vốn cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện về việc các khoản chênh lệch từ giá bán và giá mua cổ phiếu quỹ. Chính vì thế, nếu thỏa mãn các điều kiện đó thì công ty mới được sử dụng các nguồn vốn thặng dư để tăng vốn điều lệ.

Còn nếu chưa bán hết các cổ phiếu đang chào bán ra ngoài thị trường thì công ty chỉ được sử dụng khoản vốn nguồn thặng dư với tất cả giá vốn của cổ phiếu chưa bán và có bổ sung thêm khoản vốn điều lệ.