Sửa Luật Ngân sách: Động lực thể chế cho kỷ nguyên mới

Khắc phục bất cập

Theo thông tin được Bộ Tài chính đưa ra tại Hội nghị lấy ý kiến đóng góp cho Dự án sửa đổi toàn diện Luật Ngân sách nhà nước diễn ra vào sáng 11/4, tại Hà Nội: Sau hơn 8 năm thực hiện, Luật Ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2015 đã góp phần quan trọng trong việc quản lý, sử dụng NSNN một cách hiệu quả, minh bạch, có đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Ông Hồ Sỹ Hùng - Thứ trưởng Bộ Tài chính phát biểu tại Hội nghị thảo luận và đưa ra những ý kiến đóng góp cho Dự án sửa đổi toàn diện Luật Ngân sách nhà nước diễn ra vào sáng 11/4. Ảnh minh họa

Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, với những thay đổi về kinh tế, xã hội, quốc tế, Luật đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, cần phải được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển.

Trên cơ sở đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài chính khẩn trương nghiên cứu, sửa đổi toàn diện Luật NSNN năm 2015, đề xuất bổ sung vào Chương trình xây dựng pháp luật năm 2025 theo trình tự, thủ tục rút gọn để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025).

Theo đại diện Bộ Tài chính, sửa đổi toàn diện Luật Ngân sách nhà nước là một nhiệm vụ hết sức quan trọng, có ý nghĩa chiến lược đối với việc quản lý, sử dụng tài chính – ngân sách nhà nước của quốc gia, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới, đồng hành cùng cả nước bước vào Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc và thực hiện một cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy hướng tới mục tiêu tăng cường xây dựng một bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu năng và hiệu quả.

4 vấn đề trọng tâm trong sửa Luật Ngân sách nhà nước

Theo Bộ Tài chính, Dự thảo Luật NSNN (sửa đổi) tập trung giải quyết 4 vấn đề trọng tâm, bao gồm: Thứ nhất: Đổi mới cơ chế phân cấp nguồn thu giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương theo hướng tăng cường vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương, đồng thời tạo điều kiện cho ngân sách địa phương có tính tự chủ, chủ động hơn trong việc huy động, sử dụng nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ hai: Rà soát, sửa đổi các quy định về phân cấp nhiệm vụ chi ngân sách theo hướng phân định rõ ràng trách nhiệm, quyền hạn của mỗi cấp trong việc sử dụng ngân sách, ưu tiên bố trí nguồn lực cho những nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt là phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Thứ ba: Tăng cường phân cấp, phân quyền trong công tác lập dự toán và chấp hành ngân sách. Dự thảo Luật tăng thẩm quyền cho Chính phủ trong việc quyết định điều chỉnh dự toán thu, chi của một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương nhưng không làm tăng mức vay, bội chi NSNN, tăng thẩm quyền cho UBND các cấp ở địa phương quyết định điều chỉnh dự toán chi ngân sác địa phương, sau đó mới báo cáo lại cấp có thẩm quyền.

Việc xử lý tăng, giảm thu, chi so với dự toán trong quá trình chấp hành NSNN được sửa đổi theo hướng: Bỏ quy định thứ tự ưu tiên khi phân bổ số tăng thu và các khoản dự toán chi còn lại của cấp ngân sách, đồng thời mở rộng phạm vi được sử dụng nguồn lực... nhằm nâng cao hiệu quả, tính kịp thời trong giải quyết các vấn đề phát sinh.

Thứ tư: Cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, tối ưu hóa quy trình, thủ tục trong công tác lập dự toán, chấp hành, quyết toán ngân sách, như: Cắt giảm các thủ tục liên quan đến quy trình xây dựng và thông báo số kiểm tra thu, chi ngân sách hằng năm và 3 năm. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho cả cơ quan tài chính và các đơn vị sử dụng ngân sách; rút ngắn thời gian tổng hợp, lập quyết toán ngân sách.