Tìm hiểu về lãi suất âm, ý nghĩa của lãi suất âm trong nền kinh tế

Khái niệm lãi suất âm

Lãi suất âm (Tiếng anh: Negative Interest Rate) là thuật ngữ dùng để chỉ lãi suất trả cho người đi vay nhiều hơn là cho người cho vay. Khi áp dụng lãi suất âm, bạn sẽ phải trả lãi suất ngay cả khi bạn đang cho vay/gửi tiết kiệm.

Trên thực tế, khi đi gửi tiền thì đồng nghĩa là bạn sẽ nhận được một khoản lãi suất nhất định. Tuy nhiên, với lãi suất âm thì mọi thứ sẽ hoàn toàn ngược lại. Lúc này bạn sẽ phải trả thêm một khoản phí trong khi bạn đang là người đi gửi tiền.

Ví dụ, bạn muốn gửi 1 triệu vào ngân hàng với lãi suất thời điểm đó là -2%/năm. Vậy hết kỳ hạn gửi tiền đó sẽ phải trả cho ngân hàng: 1.000.000 x 2% = 20.000. Điều đó đồng nghĩa là bạn đã mất đi 20.000. Với lãi suất âm sẽ khiến người đi gửi tiền nghèo đi.

Hay dưới góc độ của người đi vay, thay vì họ phải nộp lãi thì giờ đây họ không phải làm điều đó thậm chí còn nhận được lãi khi vay tiền. Đây được coi là một nghịch lý trên thị trường. Tuy nhiên, lãi suất âm lại thường xuất hiện trong thời kỳ khủng hoảng của nền kinh tế hay từ chính sách tiền tệ đặc biệt của Chính phủ mỗi quốc gia.

Ý nghĩa lãi suất âm trong kinh tế

Trên thế giới, lãi suất âm từng là một trong những chính sách tiền tệ đặc biệt hiệu quả tại nhiều quốc gia có thể kể đến như Bỉ, Áo, Nhật Bản… Vậy lãi suất âm có ý nghĩa như thế nào

Khi chính sách lãi suất âm được áp dụng, ngân hàng trung ương thay vì trả lãi mà sẽ tiến hành thu phí giữ tiền từ các ngân hàng thương mại, điều này nhằm mục đích khuyến khích các ngân hàng thương mại buộc phải sử dụng tiền sao cho hiệu quả hơn, đẩy mạnh hoạt động cho vay kinh doanh hoặc các chính sách tiêu dùng đặc biệt.

Lãi suất âm sẽ có tác động nhất định tới nền kinh tế bằng cách giảm chi phí cho vay với người có nhu cầu sử dụng vốn, từ đó thúc đẩy được tăng trưởng kinh tế.

Lãi suất âm thường được được áp dụng trong thời kỳ suy thoái của nền kinh tế, với các nỗ lực về tiền tệ và lực lượng thị trường để có thể đẩy mức lãi suất về 0 danh nghĩa. Đây là công cụ nhằm khuyến khích hoạt động cho vay, chi tiêu, đầu tư hơn là hoạt động tích trữ tiền mặt hay nguồn vốn.

Khi nào lãi suất âm được áp dụng

Trên thực tế lãi suất âm hầu như sẽ không xuất hiện trong hoàn cảnh nền kinh tế bình thường. Mà nó chỉ được áp dụng trong trường hợp nền kinh tế rơi vào giảm phát nghiêm trọng. Lúc này, đồng tiền trở nên khan hiếm và có giá hơn. Chính vì vậy mà người dân có xu hướng tích trữ tiền mặt hơn là tiêu dùng.

Điều này khiến tổng cầu tiền và mức giá chung của sản phẩm bị giảm sút. Từ đó, khiến nền kinh tế trở nên trì trệ và bị ảnh hưởng nghiêm trọng, tỷ lệ thất nghiệp cũng gia tăng theo. Lúc này, để có thể kích thích được tiêu dùng một cách mạnh mẽ, Nhà nước thường sẽ thực hiện các chính sách để giảm lãi suất. Tuy nhiên, mức độ giảm phát vẫn còn quá lớn, Nhà nước sẽ tiến hành hạ lãi suất xuống mức âm để tạo ra những tác động tích cực hơn.

Mục đích lớn nhất khi lãi suất âm là để kích thích dòng tiền được lưu thông trong nền kinh tế, đồng thời làm giảm lượng tiền nhàn rỗi, đẩy mạnh hoạt động tiêu dùng và đầu tư. Các doanh nghiệp được tạo điều kiện để vay vốn phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh. Từ đó thúc đẩy được sự phát triển của nền kinh tế chung.

Thụy Điển là quốc gia đầu tiên áp dụng mức lãi suất âm vào năm 2012. Thấy được hiệu quả nên cũng được ứng dụng tại nhiều quốc gia phát triển khác ở châu Âu cũng như Nhật Bản.

Rủi ro khi áp dụng lãi suất âm

Lợi ích đối với nền kinh tế của lãi suất âm là không thể bàn cãi. Nhưng bên cạnh những lợi ích đó thì lãi suất âm cũng tồn tại một số hạn chế nhất định:

Tín dụng ngân hàng bị thắt chặt

Khi chính sách lãi suất âm được áp dụng, nguồn thu từ các hoạt động nhận gửi tiền hay cho vay của ngân hàng đều bị giảm sút. Trong khi đó, tiền gửi tại ngân hàng Trung ương hay các ngân hàng thương mại đều phải mất thêm chi phí. Về lâu dài mà nói điều này khiến lợi nhuận của các ngân hàng bị ảnh hưởng một cách nghiêm trọng.

Để thích ứng được với tình trạng này, các ngân hàng thương mại buộc phải tiến hành thu hẹp phạm vi cho vay, tăng chi phí lãi vay đối với đối tượng không thuộc phạm vi. Hệ quả là những nỗ lực thực hiện các chính sách tiền tệ mở rộng của ngân hàng không thực sự phát huy được tác dụng.

Tiềm ẩn nguy cơ rủi ro trên thị trường chứng khoán

Lãi suất âm được áp dụng sẽ thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển. Thông thường, khi gửi tiền ngân hàng còn hấp dẫn, người dân sẽ có xu hướng tích trữ mặt, mua vàng hay đầu tư vào các tài sản khác có giá trị khác và chứng khoán là một điển hình.

Tuy nhiên, trên thực tế không phải lúc nào nó cũng đem lại hiệu quả. Các ngân hàng thường có tỷ trọng vốn hóa cao và có những ảnh hưởng lớn với toàn bộ thị trường chứng khoán nói chung. Trong khi đó chính sách này lại làm cho lợi nhuận nhóm ngân hàng bị giảm sút từ đó tạo nên những tác động tiêu cực ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường và kéo các chỉ số chung của thị trường đi xuống.

Tìm hiểu phương pháp đầu tư 4 chữ M của nhà đầu tư Phil Town Tuy xuất phát điểm của Phil Town chỉ là một hướng dẫn viên du lịch trên sông. Thế nhưng bởi chính khao khát làm giàu ...

Tìm hiểu phương pháp quả cầu tuyết, cách trả nợ thông minh với phương pháp quả cầu tuyết Dù là cá nhân hay doanh nghiệp, bạn cũng cần phải biết cách xử lý những khoản nợ để giúp cho công việc luôn được ...

Tìm hiểu về chức năng, thành phần của thị trường chứng khoán Chứng khoán đang trở thành một kênh đầu tư sinh lời đầy hứa hẹn tại Việt Nam. Để tham gia đầu tư chứng khoán, nhà ...