Cổ phiếu ngành nước tăng 7% trong năm 2022, vượt trội 39% so với VN-Index nhờ lợi nhuận tăng mạnh. Những cổ phiếu ghi nhận diễn biến tích cực nhất bao gồm: LAW (tăng 173% so với cùng kỳ do cắt giảm chi phí trả trước để mua nước sạch); BDW (tăng 48,9% so với đầu năm; nhờ LNST tăng 66% trong 9 tháng đầu năm 2022 do nhu cầu cải thiện).
Với BDW, doanh nghiệp này có kế hoạch chuyển sàn niêm yết từ UPCOM lên HNX. Nhu cầu tăng từ các khu vực mới, như Khu công nghiệp Becamex Bình Định tăng trưởng tích cực. Lợi nhuận sau thuế của BDW trong 9 tháng đầu năm 2022 tăng 106% so với cùng kỳ nhờ nhu cầu tiêu thụ nước tại các khu công nghiệp phục hồi và tỷ lệ thất thoát nước duy trì ở mức thấp. Cùng với việc thực hiện các giao dịch M&A với Công ty CP Cấp nước Gia Tân (Đồng Nai) và Công ty CP Cấp nước Cần Thơ, cổ phiếu của BWE đã tăng 11,3% trong năm 2022.
Ngược lại, SII, CLW, THW và TNW giảm giá khoảng 16~42%. SII tiếp tục thua lỗ do hiệu quả phân phối nước thấp. CLW có đường ống cũ và tỷ lệ thất thoát nước cao hơn nên hiệu quả hoạt động thấp hơn.
Về triển vọng năm 2023, với các công ty có hệ thống phân phối nước được sự quản lý của Ủy ban Nhân dân Tỉnh do đó được độc quyền phân phối, hiệu quả hoạt động của các công ty này phụ thuộc vào tỷ lệ thất thoát nước cũng như mật độ dân số trên địa bàn phân phối. SSI ước tính doanh thu tăng 8% so với cùng kỳ vào năm 2023. Cụ thể, lượng nước tiêu thụ trung bình tăng 6% so với cùng kỳ, trong khi giá nước bán lẻ bình quân tăng 3% so với cùng kỳ.
Theo Hội Cấp thoát nước Việt Nam (VWSA), tổng công suất của các nhà máy xử lý nước tại Việt Nam đạt từ 11,2 triệu m3 đến 11,5 triệu m3/ngày. Mặt khác, nhu cầu sử dụng nước của các hộ gia đình ước tính đạt từ 8,2 triệu m3 đến 8,6 triệu m3 mỗi ngày (tăng 6% so với cùng kỳ) vào năm 2023. SSI dự báo nhu cầu tiêu thụ nước tại Hà Nội sẽ tăng 12% trong giai đoạn 2025~2030, và tăng bình quân 6~8%/năm tại Thành phố Hồ Chí Minh trong cùng giai đoạn.
Theo quy hoạch tổng thể ngành nước đến năm 2030, mức tiêu thụ nước bình quân đầu người tăng từ 105~110 lít/người/ngày trong năm 2021 lên 120 lít/người/ngày năm 2030. Tỷ lệ dân số nông thôn được cấp nước qua hệ thống cấp nước ước tính sẽ tăng từ 43,5% hiện nay lên 47% vào năm 2030.
“Hiệu quả hoạt động của các công ty phân phối nước tiếp tục được cải thiện. Chúng tôi kỳ vọng xu hướng này sẽ tiếp tục được duy trì trong trung hạn. Tỷ lệ thất thoát nước trung bình dự kiến sẽ giảm từ 17,5% vào năm 2022 xuống còn 16,5% vào năm 2023, khi các công ty cấp nước áp dụng hệ thống phát hiện rò rỉ nước cải tiến, bên cạnh việc cải thiện mạng lưới đường ống dẫn nước cho người tiêu dùng cuối”, báo cáo của SSI nêu rõ.
Dự báo giá bán nước sạch bình quân sẽ tăng khoảng 3~5% tùy theo tỉnh/thành phố. Trong đó, Hà Nội và TP.HCM có khả năng tăng giá bán lẻ bình quân 5% và Bình Định có khả năng tăng giá bán bình quân 3% trong năm 2023. Những khu vực khác như Bình Dương, Hải Phòng và Đồng Nai có khả năng sẽ không tăng giá bán lẻ bình quân trong năm 2023. Giá nước cho các khách hàng công nghiệp sẽ tiếp tục tăng do nhu cầu ngày càng tăng của các các khách hàng trong khu công nghiệp, đặc biệt các nhà đầu tư FDI.
SSI cũng lưu ý việc xử lý ô nhiễm sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của công ty cấp nước. Luật Tài nguyên nước và Môi trường sẽ được thông qua vào năm 2023, trong đó quy định rõ nguồn nước có thể khai thác, và chi phí thuế tài nguyên môi trường sẽ được tính theo sản lượng khai thác thay vì theo công suất.
Dự báo các công ty cấp nước sẽ ghi nhận mức phí cao hơn. Chi phí nguyên vật liệu chiếm 30~35% chi phí hoạt động của các doanh nghiệp nước. Hóa chất chiếm 21% chi phí nguyên vật liệu.
Ngoài ra, thuế tài nguyên tại các tỉnh dao động trong khoảng 48 - 50 đồng/m3 vào năm 2023. Tỷ suất lợi nhuận gộp của công ty cấp nước có thể giảm 0,2 - 0,4% do chi phí nguyên vật liệu và thuế tài nguyên nước tăng.
Đối với doanh nghiệp sở hữu nhà máy nước, các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của nhà máy xử lý nước bao gồm khoản đầu tư nhà máy nước; khoảng cách từ nhà máy đến nguồn nguyên liệu (nước mặt hoặc nước ngầm); và sản lượng và giá bán cho các công ty phân phối.
Theo nhận định của SSI, suất vốn đầu tư các nhà máy xử lý nước sạch tăng theo thời gian. Theo các công ty nước niêm yết, suất vốn đầu tư nhà máy xử lý nước sạch tại một số công ty nước niêm yết giai đoạn 2022-2023 sẽ đạt 5.300 đồng/m3 - cao hơn mức 4.600 đồng/m3 bình quân giai đoạn 2020-2021. Tỷ suất lợi nhuận ròng của các nhà máy nước hiện tại đạt 35~40%.
Linh Đan