Xuất khẩu tôm duy trì đà tăng trưởng
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong tháng 1/2025, xuất khẩu tôm đạt 300 triệu USD, tăng 24% so với cùng kỳ năm ngoái. Mặt hàng này tiếp tục giữ vững đà tăng trưởng hai con số từ năm 2024, khi kim ngạch đạt 3,9 tỷ USD, tăng 14% nhờ nhu cầu từ các thị trường trọng điểm như EU, Trung Quốc và Mỹ.
 |
| Ảnh minh họa |
Nhu cầu tiêu thụ mạnh mẽ từ Mỹ và EU trong mùa lễ hội cuối năm, cũng như từ Trung Quốc trong dịp Tết Nguyên đán, đã thúc đẩy lượng đơn đặt hàng lớn. Nhờ tỷ trọng chiếm 39% trong xuất khẩu thủy sản, tôm đóng góp đáng kể vào mức tăng trưởng 3% chung của toàn ngành thủy sản.
Nguy cơ thiếu hụt nguồn cung nguyên liệu
Dù đạt tăng trưởng xuất khẩu tốt, ngành tôm Việt Nam vẫn đang đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nguồn cung nguyên liệu. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, diện tích nuôi tôm nước lợ năm 2024 đạt 737.000 ha, sản lượng gần 1,3 triệu tấn (tăng 5,3% so với năm trước). Dự kiến năm 2025, diện tích sẽ tăng lên 750.000 ha, nhưng sản lượng chỉ tăng 2% lên 1,29 triệu tấn, không đủ đáp ứng nhu cầu xuất khẩu đang tăng.
Nhiều hộ nuôi tôm tại Đồng bằng Sông Cửu Long gặp khó khăn do giá tôm nguyên liệu giảm mạnh trong năm 2024, có thời điểm chạm đáy trong nhiều năm qua. Điều này khiến nhiều nông dân phải cầm chừng hoặc tạm dừng sản xuất. Bên cạnh đó, chi phí thức ăn chăn nuôi và dịch bệnh tiếp tục gây áp lực lên ngành.
Doanh nghiệp lớn như Minh Phú dù có doanh thu tăng mạnh 38% lên 14.731 tỷ đồng trong năm 2024, nhưng vẫn báo lỗ hơn 235 tỷ đồng do biên lợi nhuận giảm từ 16,8% xuống còn 7,6%. Trong khi đó, Sao Ta gặp khó khăn với vụ kiện chống bán phá giá (AD) và chống trợ cấp (CVD) từ Mỹ, khiến chi phí gia tăng và lợi nhuận không như kỳ vọng.
Những bất định từ thị trường Mỹ
Một trong những yếu tố khiến ngành tôm lo ngại là những thay đổi chính sách từ Mỹ - thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam. Mỹ đã áp thuế chống trợ cấp đối với tôm nhập khẩu từ Ấn Độ (5,63 - 5,87%), Ecuador (3,5 - 4,4%), Việt Nam (2,84%) và Indonesia (0%). Đáng chú ý, một doanh nghiệp Việt Nam bị áp thuế cao kỷ lục 221,82%, tạo ra bất lợi lớn cho ngành.
Việc Mỹ có thể tiếp tục điều chỉnh chính sách thuế quan sau cuộc bầu cử tổng thống 2024 làm gia tăng bất ổn. Nếu Mỹ tăng thuế đối với tôm Việt Nam, sức cạnh tranh của ngành sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, đặc biệt khi đối thủ như Ecuador và Ấn Độ có giá thành rẻ hơn.
Chiến lược ứng phó và mở rộng thị trường
Trước những thách thức từ thị trường Mỹ, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam đang tìm cách đa dạng hóa thị trường, đặc biệt tập trung vào EU và Nhật Bản. Trong năm 2024, xuất khẩu tôm sang Nhật đạt mức tăng trưởng cao, nhưng có nguy cơ bị cạnh tranh bởi tôm Indonesia khi nước này bị áp thuế cao ở Mỹ và chuyển hướng sang Nhật.
VASEP kiến nghị Chính phủ và Bộ Công Thương tập trung vào các hoạt động ngoại giao kinh tế, đàm phán song phương nhằm bảo vệ lợi ích của ngành tôm Việt Nam trên thị trường quốc tế. Ngoài ra, việc xúc tiến thương mại và tìm kiếm thêm các thị trường mới như Hàn Quốc cũng là một giải pháp khả thi.
Triển vọng xuất khẩu tôm năm 2025
Dù đối mặt với nhiều khó khăn, triển vọng xuất khẩu tôm năm 2025 vẫn khả quan nhờ nhu cầu tăng cao từ các thị trường lớn. Nếu các chính sách hỗ trợ người nuôi tôm được đẩy mạnh, như cấp phép mặt nước, hỗ trợ vay vốn và kiểm soát chất lượng tôm giống, ngành tôm có thể tiếp tục tăng trưởng ổn định.
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, ngành tôm cần:
Cải thiện chất lượng nguồn nguyên liệu, đảm bảo nguồn cung ổn định.
Đẩy mạnh chế biến sâu để tăng giá trị sản phẩm.
Tăng cường liên kết với người nuôi để ổn định giá nguyên liệu đầu vào.
Mở rộng thị trường, giảm phụ thuộc vào Mỹ.
Với các chiến lược phù hợp, ngành tôm Việt Nam có thể tiếp tục duy trì đà tăng trưởng và khẳng định vị thế trên thị trường thế giới.
 | Xuất khẩu Việt Nam sang Nhật Bản bùng nổ: Đâu là mặt hàng xuất khẩu “hái ra tiền”? Nhật Bản tiếp tục là một trong những đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam, với kim ngạch thương mại song phương đạt ... |
 | Việt Nam hướng tới kỷ nguyên tăng trưởng: Mục tiêu GDP 8% và những chiến lược hỗ trợ Bộ phận phân tính Chứng khoán VNDIRECT (VNDIRECT Research) vừa công bố báo cáo cập nhật vĩ mô với tiêu đề Tiến tới kỷ nguyên ... |
 | Xuất khẩu cà phê Việt Nam lập đỉnh mới: Giá trị tăng mạnh bất chấp sản lượng giảm Xuất khẩu cà phê Việt Nam bước vào năm 2025 với nhiều biến động khi sản lượng giảm nhưng giá trị xuất khẩu lại tăng ... |
Đan Chi
