Bi kịch startup AI trong 72 giờ "điên rồ", từ kỳ lân 3 tỷ USD đến nguy cơ tan rã rồi hồi sinh

Thương vụ "tan vỡ" giữa OpenAI và Windsurf

Giữa tháng 7, hàng trăm nhân viên của startup AI Windsurf đã chờ đợi tin vui về một thương vụ sáp nhập trị giá 3 tỷ USD với OpenAI.

Thay vào đó, họ nhận được thông tin sốc: CEO Varun Mohan cùng đội ngũ chủ chốt đã đầu quân cho Google với một thỏa thuận trị giá 2,4 tỷ USD cho tài sản trí tuệ và một số nhân sự, bỏ lại phần lớn công ty đối mặt với tương lai bất định.

Ông Jeff Wang, CEO mới của Windsurf, mô tả ngày thứ Sáu (11/7) là "ngày tệ nhất trong đời của 250 con người", khi tâm trạng mọi người rất ảm đạm, vài người đã khóc.

Tuy nhiên, chỉ ba ngày sau, vào thứ Hai (14/7), một phao cứu sinh bất ngờ đã đến từ công ty đối thủ Cognition, khi họ đồng ý mua lại phần còn lại của Windsurf với giá khoảng 300 triệu USD cổ phiếu, cam kết đảm bảo quyền lợi tài chính cho 100% nhân viên còn lại.

"Đó có lẽ là ngày tuyệt nhất," ông Wang chia sẻ. Nhà quản lý Maor Fridman nhận xét đây là "72 giờ điên rồ bậc nhất tôi từng thấy trong giới startup."

Khi nhà sáng lập "bán đứng" đội ngũ vì tiền

Dù có cái kết tương đối "có hậu" cho phần lớn nhân viên Windsurf, vụ việc này đã thổi bùng một cuộc tranh cãi gay gắt trong giới đầu tư mạo hiểm về đạo đức của các nhà sáng lập.

Thông thường, những nhân viên đầu tiên chấp nhận rủi ro và làm việc cật lực với kỳ vọng được hưởng lợi từ cổ phần khi công ty thành công. Tuy nhiên, trong trường hợp này, các nhà sáng lập và một nhóm nhỏ đã rời đi với thỏa thuận riêng béo bở, bỏ mặc phần còn lại của đội ngũ.

Nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng Vinod Khosla đã công khai chỉ trích trên X: "Windsurf là một ví dụ tồi tệ về việc nhà sáng lập bỏ lại đội ngũ, thậm chí không chia sẻ số tiền kiếm được. Tôi chắc chắn sẽ không tiếp tục làm việc với những nhà sáng lập như vậy."

Xu hướng "xẻ thịt" startup AI: Google, Microsoft chỉ muốn nhân tài, không cần mua cả công ty

Vụ việc Windsurf không phải là cá biệt. Nó phản ánh một xu hướng ngày càng rõ nét, nơi các gã khổng lồ công nghệ không còn mặn mà với việc mua lại toàn bộ một startup mà thay vào đó chỉ tập trung "hút máu" đội ngũ nhân tài và tài sản trí tuệ cốt lõi.

Các thương vụ tương tự cũng đã diễn ra với những cái tên đình đám khác như Inflection hay Scale AI.

Nhà đầu tư Danny Pantuso nhận định: "Google coi Windsurf như một kỹ sư phần mềm tự động, một hệ thống AI có năng suất ngang ngửa một đội ngũ xuất sắc. Theo cách nhìn đó, số tiền họ bỏ ra giống như một khoản trả trước để sử dụng khả năng này vĩnh viễn."

Đối với các nhân viên, việc lựa chọn đúng startup để gia nhập đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Chuyên gia Jake Saper từ Emergence Capital giải thích rằng, những startup sở hữu nguồn dữ liệu độc quyền hoặc có doanh thu định kỳ rõ ràng sẽ có lợi thế để tồn tại độc lập. "Còn nếu tài sản chính của bạn chỉ là một nhóm nghiên cứu xuất sắc nhưng dễ dàng rời đi, các công ty công nghệ lớn sẽ đến gõ cửa," ông cảnh báo.

Bài học đắt giá: Startup tỷ đô có thể sụp đổ chỉ sau một đêm

Câu chuyện của Windsurf là một lời cảnh tỉnh đắt giá, minh chứng cho việc trong cuộc chiến AI khốc liệt, lòng trung thành và các thỏa thuận có thể bị phá vỡ bất cứ lúc nào, và tương lai của một startup tỷ đô có thể được định đoạt chỉ trong vòng 72 giờ.

Windsurf may mắn có kết thúc có hậu nhờ Cognition, nhưng vụ việc đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh: Trong cuộc đua AI, lòng trung thành và đạo đức đang trở thành thứ xa xỉ.