Biến thể Omicron có thể không ảnh hưởng nhiều tới chuỗi cung ứng tại Đông Nam Á

Kinh nghiệm đối phó dịch bệnh

Mùa hè năm 2021, biến chủng Delta đã hoành hành khắp Đông Nam Á và tàn phá chuỗi cung ứng thế giới, làm gián đoạn sản xuất hàng hóa từ chất bán dẫn đến giày thể thao và dẫn đến hàng hóa tăng giá khi đến tay người tiêu dùng phương Tây. Tuy nhiên, các quốc gia như Việt Nam và Thái Lan đã học được kinh nghiệm và chuẩn bị tốt hơn cho làn sóng lây nhiễm mới trước sự đe dọa của biến thể Omicron.

Một số các quốc gia trong khu vực, trong đó có Việt Nam và Thái Lan, đã thay đổi linh hoạt chiến lược ngăn chặn làn sóng dịch bệnh để thúc đẩy nền kinh tế. Các quốc gia này đã đẩy nhanh chiến dịch tiêm chủng quốc gia để mở cửa nền kinh tế. Tuy nhiên, các nhà kinh tế và các doanh nghiệp vẫn tỏ ra thận trọng khi biến thể Omicron đã lây sang Singapore, Malaysia và Thái Lan.

Biến thể mới xuất hiện khi chuỗi cung ứng toàn cầu đang được cải thiện dù vẫn phải đối mặt với những thách thức. Nhiều nhà máy đã được mở cửa trở lại trong vài tháng qua trên khắp Đông Nam Á, giảm bớt một phần áp lực lớn cho các công ty phương Tây, nhưng tình trạng thiếu lao động tiếp tục hạn chế năng lực sản xuất ở các nước như Việt Nam và Malaysia. Các nhà máy trong khu vực cũng đang phải đối mặt với việc tăng giá cước vận tải và tình trạng thiếu nguyên liệu thô. Điều đó làm tăng giá cả và thời gian nhận hàng lâu hơn cho người tiêu dùng phương Tây.

Tuy nhiên, nhiều công ty vẫn hy vọng Omicron sẽ không ảnh hưởng quá lớn. Nhiều chuyên gia chỉ ra rằng, Việt Nam với việc chuyển hướng sang thích ứng với đại dịch là nhân tố có thể giúp chuỗi cung ứng ít gián đoạn hơn bởi bất kỳ đợt lây nhiễm nào trong tương lai. Trước đó, để ngăn chặn đợt dịch hồi mùa hè, các nhà máy ở phía Nam đã phải đóng cửa hoặc hoạt động với ít nhân công hơn bình thường trong khoảng 2,5 tháng, gây ra sự gián đoạn lớn đối với các công ty may mặc, nội thất và giày dép. Từ đầu tháng 10, nhiều nhà máy đã hoạt động bình thường trở lại.

Đến nay, khoảng 55% người dân được tiêm chủng đầy đủ và khoảng 75% được tiêm chủng ít nhất một mũi so với con số chưa đến 1% dân số được tiêm chủng hồi đầu tháng 8. Số ca tử vong do Covid-19 trung bình mỗi ngày trong những tuần gần đây chỉ bằng một nửa so với đầu tháng 9. Với biến thể Omicron, Chính phủ vẫn đang giám sát chặt chẽ.

Câu chuyện tương tự cũng diễn ra ở Malaysia. Quốc gia này đã đóng cửa nghiêm ngặt vào đầu mùa hè làm gián đoạn các lĩnh vực sản xuất chủ chốt, thậm chí ảnh hưởng đến sản xuất trong ngành bán dẫn quan trọng trên toàn cầu. Chỉ có 3% dân số của nước này được tiêm phòng đầy đủ vào hồi đầu tháng 6, khi các đợt phong tỏa quy mô lớn bắt đầu. Hiện khoảng 78% dân số nước này đã được tiêm chủng đầy đủ, cao hơn nhiều so với tỷ lệ của Mỹ hoặc Liên minh châu Âu.

Tan Thian Poh - một chủ nhà máy ở Malaysia và là chủ tịch hiệp hội ngành may mặc - cho rằng, tỷ lệ tiêm chủng cao như hiện nay sẽ tránh được các đợt giãn cách trên diện rộng. Ông cho biết, doanh nghiệp của mình sẽ không thể chịu thêm một đợt đóng cửa nào nữa.

Các quan chức Chính phủ Malaysia cho biết, còn quá sớm để đưa ra kết luận chắc chắn về biến thể mới nhưng họ không muốn phản ứng quá mức.

"Chúng tôi cũng muốn đảm bảo rằng, phản ứng của chúng tôi phải tương xứng với rủi ro. Hiện vẫn chưa biết hết mức độ rủi ro của biến thể này", Bộ trưởng Y tế Malaysia Khairy Jamaluddin cho biết vào tuần trước.

Trong khi đó, Chính phủ Việt Nam cũng cho biết sẽ giám sát chặt chẽ biến thể Omicron.

Vẫn còn nhiều e ngại

Mặc dù vậy, biến thể Omicron vẫn có thể gây ra một số vấn đề cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Các lệnh hạn chế biên giới mới có thể kéo dài thời gian quay trở lại làm việc của lao động nước ngoài đến các nước châu Á, làm giảm sản lượng của các nhà máy.

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp lo ngại những người lao động trở về quê trong giai đoạn cao điểm đại dịch sẽ ít có khả năng quay trở lại thành phố nếu biến thể mới làm số ca nhiễm gia tăng thêm hoặc khả năng thắt chặt hạn chế đi lại trong nước.

Trước mắt, nhiều nhà kinh tế và phân tích cho rằng, chính phủ các nước Đông Nam Á sẽ tìm cách tránh đi đến giãn cách xã hội kéo dài trên diện rộng để không làm căng thẳng thêm mối quan hệ với các công ty nước ngoài. Louis Kuijs - Trưởng bộ phận kinh tế châu Á của Oxford Economics, nhận định: "Cả Việt Nam và Malaysia đều quyết định thích nghi với Covid-19".