Từng là một trong những ngành tiêu dùng nhanh có tốc độ tăng trưởng ấn tượng nhất giai đoạn trước năm 2019, ngành bia Việt Nam giờ đây đang bước vào giai đoạn tái định hình chiến lược. Thay vì tiếp tục mở rộng sản lượng bất chấp, các doanh nghiệp trong ngành đang tính toán lại đường đi nước bước trong bối cảnh chi phí tăng cao, đặc biệt là lộ trình điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt.

Sabeco – doanh nghiệp đầu ngành đặt mục tiêu doanh thu 2025 vào khoảng 31.600 tỷ đồng, giảm nhẹ so với năm trước. Tuy nhiên, lợi nhuận ròng lại được kỳ vọng tăng 8%, nhờ việc cơ cấu lại giá bán, cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu suất sản xuất. Trong khi đó, Habeco dự báo lãi trước thuế sẽ giảm tới 40%, dù doanh thu gần như đi ngang. Các doanh nghiệp nhỏ như Bia Sài Gòn Sông Lam, Bia Sài Gòn Miền Tây cũng chỉ khiêm tốn đề ra mức tăng trưởng lợi nhuận một chữ số, cho thấy toàn ngành đang dè chừng, cẩn trọng hơn trong kế hoạch tài chính.

Thay vì đổ vốn ồ ạt vào công suất, Sabeco chuyển trọng tâm sang đầu tư công nghệ và cải tiến chuỗi cung ứng. Báo cáo tài chính năm 2024 cho thấy chi tiêu đầu tư của doanh nghiệp này tăng hơn 30% so với 2023, trong đó phần lớn rót vào hạ tầng công nghệ. Riêng hạng mục đầu tư xanh chiếm hơn 27% tổng vốn đầu tư cơ bản, gấp gần ba lần so với năm 2021 và được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp tiết giảm năng lượng, giảm nguyên vật liệu tiêu hao, đồng thời đón đầu các chính sách phân loại sản phẩm thân thiện môi trường trong tương lai.

Xu hướng “xanh hóa” không chỉ là đặc sản của các doanh nghiệp nội. Những tên tuổi lớn đến từ châu Âu như Heineken hay Carlsberg cũng đang đẩy mạnh chuyển đổi mô hình vận hành. Heineken Việt Nam hiện đã sử dụng 100% điện tái tạo tại toàn bộ 6 nhà máy. Họ cũng đang mở rộng đầu tư vào bao bì tái chế, hệ thống xử lý nước khép kín và năng lượng tái tạo. Carlsberg, trong khi đó, tuyên bố sẽ đưa toàn bộ hoạt động sản xuất tại Việt Nam về mức phát thải carbon bằng 0 trước năm 2028, với các dự án sử dụng lò hơi sinh khối, hệ thống làm lạnh tiết kiệm và D-PPA để trực tiếp mua điện tái tạo.

Song song với chiến lược đầu tư xanh là sự dịch chuyển trong danh mục sản phẩm. Nhiều doanh nghiệp đã từ bỏ tư duy “tăng trưởng theo khối lượng” để hướng tới việc tạo ra giá trị mới từ các dòng bia không cồn, ít cồn hoặc được định vị cao cấp hơn. Những cái tên như Tiger Platinum, Larue Smooth hay 333 Extra Smooth lần lượt xuất hiện nhằm bắt nhịp xu thế tiêu dùng mới. Theo đánh giá của FPTS, phân khúc bia cao cấp tại Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng kép trung bình 8,5% mỗi năm trong suốt 10 năm qua – cao gấp đôi toàn ngành. Mirae Asset cũng dự báo sản lượng tiêu thụ bia tại Việt Nam sẽ cán mốc 6,4 tỷ lít vào năm 2028, tương đương tốc độ tăng trưởng 8,6%/năm từ 2024–2028.

Rõ ràng, cuộc chơi hiện tại không còn là chuyện ai bán được nhiều hơn, mà là ai hiểu rõ thị trường, làm chủ chi phí và tạo được biên lợi nhuận tốt hơn. Trong bối cảnh cổ phiếu ngành bia đang giao dịch ở mức P/E 16–18 lần, thấp hơn mặt bằng 3 năm qua, nhiều chuyên gia nhận định mức định giá này phản ánh đúng giai đoạn “chuyển số” của ngành. Tuy vậy, đây vẫn là nhóm cổ phiếu có sức hấp dẫn nhờ năng lực tạo dòng tiền mạnh và tính ổn định về lợi nhuận.

Về dài hạn, khi chuỗi giá trị được tinh gọn, đầu tư được kiểm soát chặt chẽ và mô hình kinh doanh thích nghi tốt với xu thế xanh - cao cấp - ít cồn, ngành bia hoàn toàn có thể bước sang một chu kỳ tăng trưởng mới, bền vững và nhiều dư địa nâng giá trị.