Xuân Thiện “tham chiến” HRC – địa hạt của Hòa Phát và Formosa

Sáng 23/6, Tập đoàn Xuân Thiện chính thức khởi công Tổ hợp Dự án Thép xanh Nam Định với tổng vốn đầu tư vượt 98.000 tỷ đồng. Không chỉ là một “siêu dự án” về quy mô và công suất, đây còn là bước đi chiến lược đưa doanh nghiệp tư nhân của đại gia gốc Ninh Bình trở thành đối trọng đáng gờm với các tên tuổi lớn trong ngành thép Việt Nam, đặc biệt là Hoà Phát và Formosa Hà Tĩnh.

Với công suất thiết kế lên đến 9,5 triệu tấn thép/năm, trong đó riêng sản phẩm thép cuộn cán nóng (HRC) chiếm tới 7,5 triệu tấn, Xuân Thiện đang trực tiếp bước vào sân chơi mà trước đây chỉ có Hoà Phát và Formosa là hai cái tên thống lĩnh.

Được biết, trong năm 2024, “ông lớn” ngành thép Hoà Phát cũng chỉ sản xuất được 8,7 triệu tấn thép thô, trong đó thép cuộn cán nóng HRC sản xuất được hơn 3 triệu tấn.

Thép HRC là nhóm sản phẩm then chốt trong chuỗi giá trị của ngành công nghiệp cơ khí, ô tô, đóng tàu và hạ tầng nặng – nơi Việt Nam vẫn đang phải nhập khẩu hàng triệu tấn mỗi năm.

Sự xuất hiện của một “người chơi” mới không chỉ giúp giảm phụ thuộc nhập khẩu mà còn đặt áp lực cạnh tranh rõ rệt lên các đại gia hiện hữu. Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng thép nội địa phục vụ công nghiệp chế biến, chế tạo đang tăng nhanh, thì sự đầu tư mạnh tay của Xuân Thiện được coi là bước đột phá đáng chú ý.

Viết lại cuộc chơi ngành thép?

Tuy nhiên, điều khiến giới chuyên môn đặc biệt quan tâm tại Tổ hợp Dự án Thép xanh Nam Định là loạt sản phẩm thép cao cấp mà dự án này sẽ sản xuất với những chủng loại mà hiện tại trong nước chưa đơn vị nào sản xuất được. Đó là các loại thép kháng thời tiết phục vụ cơ khí chế tạo, đóng tàu, thép cho cột điện gió, thân vỏ ô tô, thậm chí vật liệu chế tạo vũ khí.

Nếu lộ trình công nghệ được triển khai đúng cam kết, Xuân Thiện có thể trở thành doanh nghiệp nội đầu tiên đưa ra thị trường những chủng loại thép đặc chủng có giá trị gia tăng cao, vốn trước nay phụ thuộc vào nhập khẩu từ các quốc gia công nghiệp phát triển.

Điểm đặc biệt của dự án là định hướng phát triển thép “xanh”, thân thiện môi trường. Tổ hợp sản xuất sẽ sử dụng điện và khí thiên nhiên thay cho than cốc, và hướng tới ứng dụng hydro xanh để hoàn nguyên thép – một công nghệ hiện đại chỉ mới được áp dụng tại các nền công nghiệp tiên tiến trên thế giới.

Đồng bộ từ công nghệ, thiết bị đến quản lý môi trường, Tổ hợp Thép xanh Nam Định được thiết kế đạt chuẩn G7/Châu Âu về khí thải, nước thải và xử lý chất thải rắn. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu phát thải CO₂, mà còn tạo nền tảng vững chắc để ngành thép Việt Nam tiếp cận xu hướng toàn cầu về giảm phát thải trong công nghiệp nặng.

Với tổng diện tích lên đến 425 ha, Tổ hợp bao gồm 3 dự án thành phần:

• Nhà máy Thép xanh số 1 Xuân Thiện Nam Định: Quy mô lớn nhất, gần 285 ha, vốn đầu tư 88.000 tỷ đồng.

• Nhà máy Thép xanh Xuân Thiện Nghĩa Hưng: Gần 84 ha, vốn đầu tư 10.000 tỷ đồng.

• Nhà máy sản xuất cấu kiện bê tông đúc sẵn: Diện tích 58 ha, vốn đầu tư 900 tỷ đồng, công suất 350.000 tấn/năm.

Đây là dự án có tổng vốn đầu tư lớn nhất từ trước đến nay tại tỉnh Nam Định, được kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm công nghiệp thép hiện đại của miền Bắc. Khi vận hành toàn bộ, Tổ hợp sẽ đóng góp khoảng 20.000 tỷ đồng/năm vào ngân sách, đồng thời tạo việc làm ổn định cho hơn 21.000 lao động, chủ yếu là kỹ sư, công nhân kỹ thuật cao.

Theo tiến độ, đến tháng 6/2028, dự án sẽ cho ra mẻ thép đầu tiên, và hoàn thành toàn bộ tổ hợp vào tháng 6/2030.

Phát biểu tại lễ khởi công, Phó Thủ tướng Lê Thành Long nhấn mạnh đây là dự án chiến lược, cần được tập trung nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ. Ông đề nghị chính quyền các cấp tạo điều kiện tối đa về mặt bằng, an ninh, thủ tục hành chính; đồng thời yêu cầu các bộ ngành phối hợp chặt chẽ, xử lý nhanh các vướng mắc pháp lý, không để tình trạng “đùn đẩy, né tránh công việc” gây chậm trễ tiến độ.

Bên cạnh đó, ông cũng kêu gọi nhà đầu tư và các đơn vị thi công phải tận dụng công nghệ hiện đại, rút ngắn thời gian thi công để sớm đưa dự án vào vận hành, tạo sinh kế và thu nhập cho người dân địa phương.