Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam bước sang năm 2025 với những tín hiệu trái chiều, phản ánh sự thận trọng của nhà đầu tư cũng như những thay đổi trong nội tại thị trường. Báo cáo mới nhất từ Chứng khoán VNDIRECT cho thấy, quý 1/2025 chứng kiến một giai đoạn trầm lắng của hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, trong khi áp lực đáo hạn đang có xu hướng gia tăng mạnh mẽ từ quý 2 tới.

Cụ thể, tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong nước quý 1/2025 chỉ đạt khoảng 25.104 tỷ đồng, giảm tới 84% so với quý trước. Đáng chú ý, hoạt động phát hành riêng lẻ gần như "đóng băng", chỉ chiếm vỏn vẹn 8% tổng lượng phát hành. Ngược lại, các đợt phát hành ra công chúng có phần sôi động hơn, cho thấy sự dịch chuyển chiến lược của các doanh nghiệp trong việc tiếp cận nguồn vốn từ thị trường.

Sự trầm lắng của thị trường trong quý đầu năm không phải là hiện tượng lạ, khi đây vốn là giai đoạn các doanh nghiệp ít có nhu cầu sử dụng vốn do chu kỳ kinh doanh và tín dụng tăng trưởng thấp. Tuy nhiên, năm nay, nỗi lo về nghĩa vụ thanh toán nợ trái phiếu đang phủ bóng đen lên triển vọng ngắn hạn của thị trường.

Tính đến giữa tháng 4/2025, đã có hơn 90 doanh nghiệp chậm thanh toán lãi hoặc gốc trái phiếu, với tổng dư nợ ước tính lên tới 200 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 16,5% tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ toàn thị trường. Phần lớn trong số này thuộc về các doanh nghiệp bất động sản, nhóm vốn đã chịu áp lực lớn suốt từ năm 2023 tới nay.

Nếu quý 1 chứng kiến áp lực đáo hạn nhẹ, thì quý 2/2025 đang được dự báo sẽ "nóng" trở lại. Gần 38.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp sẽ đến hạn trong ba tháng tới, tăng 105% so với quý 1, trong đó nhóm bất động sản chiếm áp đảo với hơn 57% tổng giá trị đáo hạn. Đây sẽ là bài toán khó không chỉ với riêng các doanh nghiệp phát hành mà còn với toàn bộ thị trường tài chính, trong bối cảnh dòng tiền đầu tư vẫn còn dè chừng.

Bên cạnh đó, hoạt động mua lại trái phiếu trước hạn – vốn được kỳ vọng sẽ giúp hạ nhiệt rủi ro đáo hạn cũng đang chững lại. Tổng giá trị mua lại trong quý 1 chỉ đạt hơn 27.000 tỷ đồng, giảm mạnh so với quý cuối năm 2024. Các doanh nghiệp bất động sản tiếp tục dẫn đầu về quy mô mua lại, tuy nhiên mức độ vẫn chưa đủ để làm giảm áp lực đáo hạn trong thời gian tới.

Ở một diễn biến khác, hoạt động gia hạn kỳ hạn trái phiếu đang trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Hơn 118 doanh nghiệp đã đạt thỏa thuận với các trái chủ để gia hạn kỳ hạn cho các lô trái phiếu, với tổng giá trị lên tới 178.000 tỷ đồng. Việc đàm phán gia hạn giúp tạm thời giảm áp lực thanh toán trước mắt, song cũng tiềm ẩn rủi ro kéo dài sự bấp bênh nếu tình hình kinh doanh của doanh nghiệp không cải thiện.

Trong khi đó, thị trường trái phiếu chính phủ lại chứng kiến những tín hiệu khả quan hơn. Lợi suất phát hành trái phiếu kỳ hạn 5 năm và 10 năm lần lượt tăng lên mức 2,15% và 2,96%, phản ánh nhu cầu huy động vốn lớn của Kho bạc Nhà nước trong năm nay. Thanh khoản trên thị trường thứ cấp cũng duy trì ở mức cao, với giá trị giao dịch trung bình hơn 13.600 tỷ đồng mỗi phiên, cho thấy dòng tiền vẫn duy trì sự quan tâm đối với kênh tài sản an toàn này.

Nhìn về quý 2/2025, thị trường trái phiếu doanh nghiệp được dự báo sẽ còn nhiều biến động. Áp lực đáo hạn tăng mạnh cùng những khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn mới sẽ tiếp tục thử thách sức chịu đựng của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm bất động sản.

Tuy nhiên, với việc các ngân hàng được kỳ vọng sẽ sớm đẩy mạnh hoạt động phát hành trái phiếu nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng tín dụng, và cùng với nỗ lực ổn định chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, thị trường trái phiếu Việt Nam vẫn còn cơ hội cân bằng trở lại trong nửa cuối năm.

Dù thách thức còn đó, nhưng với sự chủ động thích ứng từ các chủ thể thị trường, cùng những cải cách sâu rộng về khung pháp lý, giới chuyên gia kỳ vọng thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam sẽ dần vượt qua giai đoạn khó khăn hiện tại để hướng tới một nền tảng phát triển bền vững hơn trong tương lai gần.