Chủ trì họp báo có: Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Phạm Tất Thắng; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy; Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long; Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Anh Tuấn; Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng.
Đông đảo phóng viên trong nước và quốc tế đã tham dự họp báo.

Tầm quan trọng lịch sử và tầm nhìn dài hạn

Mở đầu buổi họp báo, ông Phạm Tất Thắng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nêu rõ: Việc Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, ngày 16/6/2025 đã thông qua với số phiếu rất cao Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) "là một sự kiện lớn, mang ý nghĩa lịch sử của đất nước Việt Nam, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, lần đầu tiên được tổ chức ở Việt Nam, để phục vụ cho việc thực hiện các chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước Việt Nam về phát triển đất nước trên các lĩnh vực, đảm bảo quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế”.

Theo ông Phạm Tất Thắng, mục tiêu lớn của việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp và tổ chức lại mô hình chính quyền địa phương lần này là: xây dựng chính quyền theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn, đồng thời mở ra một cục diện mới trong phát triển đất nước với tầm nhìn lâu dài, ít nhất là trong 100 năm tới.

Bà Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho biết kể từ khi thành lập nước, Việt Nam đã có 5 bản Hiến pháp. Trong đó, Hiến pháp năm 2013 là Hiến pháp của thời kỳ đổi mới toàn diện, đồng bộ về kinh tế và chính trị, đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng, bảo vệ đất nước và hội nhập quốc tế.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhấn mạnh, trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên đổi mới toàn diện, phát triển bền vững của dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 để tạo cơ sở Hiến định cho việc thực hiện nhiệm vụ sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn, đồng thời mở ra tương lai phát triển mới cho đất nước.

Từ ngày 6/5 đến ngày 5/6/2025 đã có hơn 280 triệu lượt ý kiến của nhân dân, của các cơ quan, tổ chức cả Trung ương và địa phương tham gia góp ý về tất cả các nội dung, điều khoản trong dự thảo Nghị quyết với tỷ lệ tán thành rất cao, trung bình đạt 99,75%.

Về nội dung Nghị quyết, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy cho biết, Nghị quyết số 203/2025/QH 15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam vừa được Quốc hội thông qua gồm 2 điều, trong đó Điều 1 sửa đổi, bổ sung 5 trên tổng số 120 điều của Hiến pháp hiện hành, gồm Điều 9; Điều 10; khoản 1 Điều 84; Điều 110 và Điều 111. Điều 2 của Nghị quyết quy định về hiệu lực thi hành và quy định chuyển tiếp.

Cụ thể, sửa đổi, bổ sung quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội tại Điều 9; về công đoàn Việt Nam tại Điều 10; quy định về quyền trình dự án luật, dự án pháp lệnh của các tổ chức chính trị xã hội, tại Khoản 1 Điều 84; tổ chức, đơn vị hành chính tại Điều 110; quy định về chính quyền địa phương tại Điều 111 của Hiến pháp.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng cho biết, hiện tại Quốc hội đang xem xét sửa đổi, bổ sung và thông qua tại Kỳ họp thứ 9 này rất nhiều luật, nghị quyết khác để bảo đảm thi hành đồng bộ với các nội dung được sửa đổi trong Hiến pháp, như Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật...

Những kỳ vọng trong triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Trình bày chi tiết về việc triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, sẽ bắt đầu từ ngày 1/7/2025, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết, trên cơ sở Nghị quyết của Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, ngày 16/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) để làm cơ sở cho Chính phủ cũng như các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương liên quan sẽ ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo để triển khai việc tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp ở Việt Nam kể từ ngày 1/7/2025.

Luật gồm có 7 chương, 54 điều. Theo đó, sau sắp xếp, Việt Nam có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, gồm 6 thành phố trực thuộc Trung ương và 28 tỉnh; có 3321 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó 2621 xã, 687 phường và 13 đặc khu. Luật đã hoàn thiện các nguyên tắc về phân định thẩm quyền phân quyền, phân cấp giữa Trung ương với chính quyền địa phương và giữa các cấp chính quyền địa phương một cách khoa học, đồng bộ, thống nhất; phân định rõ thẩm quyền giữa tập thể của UBND và cá nhân Chủ tịch UBND. Qua đó tạo điều kiện để xây dựng một cơ chế điều hành linh hoạt, hiệu quả, khuyến khích tính chủ động, sáng tạo của người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cũng lưu ý, đặc biệt Luật có quy định về trao quyền cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong trường hợp cần thiết thì được trực tiếp chỉ đạo giải quyết, điều hành vấn đề thuộc thẩm quyền của các cơ quan cấp dưới, với mục tiêu là không để việc giải quyết các công việc cũng như thủ tục hành chính đối với người dân, doanh nghiệp bị trì trệ hoặc là ùn tắc, kém hiệu quả.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về công tác chuẩn bị tổ chức mô hình chính quyền địa phương mới, ông Trương Hải Long cho biết Việt Nam đã thực hiện nhiều bước "đồng bộ, chặt chẽ và toàn diện", bao gồm: Hoàn thiện cơ sở pháp lý từ Hiến pháp đến các văn bản dưới luật; xây dựng phương án bố trí cán bộ hợp lý, chú trọng năng lực và kinh nghiệm, đặc biệt ở cấp xã mới; đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng số để đảm bảo thủ tục hành chính liên thông; đẩy mạnh tuyên truyền để tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân.

Mặc dù có những khó khăn ban đầu như hoàn thiện khối lượng lớn văn bản pháp lý trong thời gian ngắn, ảnh hưởng tâm tư cán bộ, công chức khi tinh gọn bộ máy, thách thức nâng cao năng lực cấp xã và tâm lý e ngại của người dân về thay đổi thủ tục hành chính, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long khẳng định Chính phủ đã có giải pháp, cam kết "thủ tục hành chính không được đứt quãng, phải liên tục".

Tác động đến môi trường kinh doanh và thu hút đầu tư

Trả lời câu hỏi của phóng viên về công tác chuẩn bị sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, ông Hồ Sỹ Hùng, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết thêm, công tác chuẩn bị đã được thực hiện rất kỹ lưỡng, với việc rà soát đến 5.000 văn bản quy phạm pháp luật, xác định 6.738 nhiệm vụ của các cấp và phân định rõ 2.718 nhiệm vụ trọng tâm giữa Trung ương và địa phương. Đặc biệt, 1.470 nhiệm vụ sẽ được phân cấp, chuyển cho chính quyền địa phương và 1.248 nhiệm vụ được phân định giữa cấp tỉnh và cấp xã. Chính phủ cũng đã ban hành 28 nghị định phân cấp, phân quyền.

Trả lời câu hỏi của phóng viên quốc tế về những lo ngại mà về tác động đến môi trường kinh doanh do sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Thứ trưởng Hồ Sỹ Hùng khẳng định những thay đổi này không ảnh hưởng và không làm khó khăn cho môi trường kinh doanh đầu tư, mà thay vào đó sẽ tạo ra một không gian phát triển kinh tế, xã hội lớn hơn và đơn giản hóa thủ tục hành chính, giao quyền xuống cho các đơn vị trực tiếp; qua đó giảm đi các thủ tục hành chính như Chính phủ đặt mục tiêu phấn đấu là giảm nhất 30% thủ tục hành chính, giúp rút ngắn thời gian, chi phí tuân thủ các thủ tục hành chính.

Đối với chính sách thu hút đầu tư nước ngoài, ông Hồ Sỹ Hùng nhấn mạnh chính sách về thu hút đầu tư nước ngoài không phụ thuộc vào vấn đề tổ chức chính quyền hai cấp.

“Việt Nam muốn triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đồng bộ với quá trình sắp xếp lại tổ chức bộ máy và thay đổi cơ chế quản lý để hướng đến mục tiêu chuyển đổi sang trạng thái kiến tạo, chủ động, phục vụ nhân dân, chủ động hỗ trợ và tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư kinh doanh tại Việt Nam”, Thứ trưởng Hồ Sỹ Hùng khẳng định.