Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vừa công bố Thông báo kết luận thanh tra đối với Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn – SJC. Đây là cuộc thanh tra theo Quyết định số 324/QĐ-TTGSNH2 ngày 17/5/2024, tập trung vào việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, chế độ kế toán, chống rửa tiền và nghĩa vụ thuế. Kết quả cho thấy bên cạnh một số mặt đã thực hiện đúng quy định, SJC còn tồn tại hàng loạt vi phạm và thiếu sót cần được chấn chỉnh kịp thời.

Theo kết luận, SJC cơ bản đã thực hiện các nghĩa vụ như niêm yết giá mua bán vàng miếng theo quy định, thực hiện báo cáo số liệu định kỳ, tổ chức mua bán theo giấy phép của NHNN. Tuy nhiên, công ty cũng bị phát hiện vi phạm về chế độ báo cáo thống kê, trong đó có hiện tượng chậm báo cáo, lập báo cáo trùng lặp và không phân tích rõ nguyên nhân biến động số liệu. Trong hoạt động định giá vàng miếng, Tổng giám đốc SJC là người duy nhất quyết định giá mua, bán mà không căn cứ vào bộ tiêu chí rõ ràng hay quy trình đánh giá tập thể, dẫn đến rủi ro về tính minh bạch, đặc biệt khi SJC chiếm thị phần lớn trên thị trường vàng miếng.

Một số vi phạm nghiêm trọng khác cũng được thanh tra chỉ rõ, bao gồm việc chưa tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật về phòng chống rửa tiền. Cụ thể, SJC không xây dựng hệ thống quản lý rủi ro theo chuẩn mực, không báo cáo giao dịch đáng ngờ, không có quy trình kiểm soát nội bộ và chưa phân cấp rõ trách nhiệm giữa các bộ phận. Công ty cũng chưa có đủ cơ chế định danh khách hàng tổ chức, chưa cập nhật dữ liệu định kỳ và chưa có đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ phòng, chống rửa tiền cho nhân viên.

Về nghĩa vụ thuế và quản lý hóa đơn, SJC bị xác định có hành vi lập thiếu hoặc phát hành hóa đơn không đầy đủ; chậm kê khai, nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân; đồng thời có trường hợp sử dụng thông tin cá nhân không chính xác để xác minh khách hàng, trong đó có khách sử dụng số CMND/CCCD của người đã mất. Đây là những thiếu sót đáng chú ý có thể ảnh hưởng đến tính hợp pháp và minh bạch trong hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

Nguyên nhân được xác định là do người đại diện theo pháp luật và lãnh đạo công ty chưa nghiêm túc chấp hành quy định pháp luật; đồng thời công tác kế toán, quản lý hồ sơ, kiểm soát nội bộ còn yếu kém. Trên cơ sở đó, Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với SJC, với tổng số tiền hơn 2,14 tỷ đồng.

Bên cạnh việc xử phạt, NHNN cũng đưa ra hàng loạt kiến nghị yêu cầu SJC khẩn trương khắc phục các vi phạm về báo cáo thống kê, phòng chống rửa tiền, nghĩa vụ thuế và quy trình định giá vàng. Đồng thời, đề nghị các bộ ngành liên quan sớm hoàn thiện quy định pháp luật để nâng cao hiệu quả quản lý thị trường vàng, đặc biệt trong bối cảnh SJC nắm vai trò gần như độc quyền đối với vàng miếng SJC.

Ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại Công ty SJC sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý.

Kết luận thanh tra một lần nữa cho thấy yêu cầu cấp thiết về tăng cường giám sát, minh bạch hóa thị trường vàng và trách nhiệm pháp lý của các doanh nghiệp đầu mối như SJC trong việc thực hiện nghiêm túc các quy định của Nhà nước.

Xem chi tiết kết luận Thanh tra tại đây