Nghị định 94/2025/NĐ-CP và cơ hội cho Fintech Việt Nam từ "vùng xám pháp lý" bước ra "vùng sáng"

Phát biểu khai mạc toạ đàm, ông Nguyễn Đăng Hùng, Chủ nhiệm CLB VietFintech cho biết "Với sự ra đời của Nghị định 94/2025/NĐ-CP quy định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng, chúng ta có thể thấy rõ cam kết và nỗ lực của Chính phủ, các cơ quan quản lý trong việc tạo điều kiện cho các công ty Fintech, đặc biệt là các công ty khởi nghiệp, có thể triển khai thử nghiệm các dịch vụ tài chính mới”.

Bên cạnh đó, theo Chủ nhiệm CLB VietFintech, Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia cũng cho thấy định hướng mạnh mẽ trong việc thúc đẩy ứng dụng khoa học, công nghệ vào phát triển kinh tế.

“Những chính sách hiện nay thể hiện rõ tinh thần hỗ trợ đổi mới sáng tạo từ phía cơ quan quản lý”, ông Nguyễn Đăng Hùng nhấn mạnh.

"Tọa đàm được CLB VietFintech tổ chức với mục tiêu phổ biến, giải thích chính sách để các đơn vị hoạt động trong các lĩnh vực liên quan có thêm thông tin và hiểu rõ quy định, đồng thời cùng thảo luận về những cơ hội mới cho Fintech Việt Nam", ông Nguyễn Đăng Hùng nêu rõ.

Tham dự và phát biểu tại toạ đàm, ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh Toán, Ngân hàng Nhà nước cho biết, thời gian qua, đứng trước những cơ hội và thách thức to lớn mà cuộc CMCN 4.0 đặt ra, Đảng và Nhà nước đã có nhiều quyết sách quan trọng, định hướng chiến lược và nhiệm vụ, giải pháp đột phá về phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện thuận lợi cho ứng dụng công nghệ, áp dụng mô hình kinh doanh mới, trong đó có nhiệm vụ, giải pháp ban hành khung thể chế thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới.

Về phía ngành Ngân hàng, ông Lê Anh Dũng khẳng định, việc đầu tư, ứng dụng công nghệ sâu rộng để nâng cao hiệu quả hoạt động, cung cấp trải nghiệm khách hàng vượt trội đã đem lại nhiều giá trị, tiện ích mới và lợi ích thiết thực cho người dùng. Trong đó, công nghệ tài chính (Fintech) đã và đang góp phần làm thay đổi sâu sắc diện mạo của ngành Ngân hàng thông qua việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến, giải pháp sáng tạo như điện toán đám mây, phân tích dữ liệu lớn (Big data), AI/ML, công nghệ Blockchain, tự động hóa quy trình bằng robot RPA, kết nối chia sẻ dữ liệu qua API, chấm điểm tín nhiệm credit scoring, nhận diện/xác thực sinh trắc học… để tối ưu, cải thiện các dịch vụ ngân hàng hiện hữu hay cung ứng các dịch vụ ngân hàng- tài chính đổi mới...

“Tuy nhiên, sự phát triển nhanh của lĩnh vực mới mẻ như Fintech khiến các cơ quan quản lý tài chính của các quốc gia trong đó có Việt Nam đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức trong công tác quản lý, giám sát như nguy cơ rửa tiền và tài trợ khủng bố, rủi ro liên quan tới an ninh mạng, an toàn, bảo mật thông tin, lọt lộ và xâm phạm thông tin cá nhân, lạm dụng dịch vụ cho các mục đích, giao dịch bất hợp pháp…”, ông Lê Anh Dũng cho hay.

Trong bối cảnh đó, từ năm 2019, Ngân hàng Nhà nước đã chủ động nghiên cứu và xây dựng Đề án về Cơ chế quản lý thử nghiệm hoạt động công nghệ tài chính trong lĩnh vực ngân hàng trình Thủ tướng Chính phủ, trong đó đề xuất xây dựng Cơ chế thử nghiệm dưới hình thức Nghị định.

Ngày 18/1/2024, Quốc hội thông qua Luật Các tổ chức tín dụng trong đó giao Chính phủ quy định chi tiết về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng. Trên cơ sở đó, Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với các bộ, ngành xây dựng hoàn thiện và trình Chính phủ Nghị định số 94/2025/NĐ-CP quy định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng.

Nghị định được xây dựng với mục đích chính như sau: (i) Quy định các chuẩn mực, nguyên tắc cho sự vận hành Cơ chế thử nghiệm, đề ra các nguyên tắc, quy trình, thủ tục, tiêu chí xét duyệt, biện pháp kiểm soát đối với việc thử nghiệm các giải pháp Fintech; (ii) Sử dụng kết quả, thông tin đầu vào của Cơ chế thử nghiệm để sửa đổi, bổ sung quy định hiện hành, ban hành quy định mới, cải cách khung khổ pháp lý của ngành Ngân hàng theo hướng thích ứng, tạo thuận lợi cho hoạt động Fintech; (iii) Thúc đẩy đổi mới sáng tạo các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới trong lĩnh vực ngân hàng; bảo đảm an ninh mạng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; (iv) Thúc đẩy phổ cập tài chính toàn diện theo hướng ứng dụng giải pháp Fintech nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân chưa có tài khoản ngân hàng hoặc chưa được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ ngân hàng.

Tại tọa đàm, sau phần trình bày của đại diện thành viên CLB VietFintech là TIMA và Data Nest về thực trạng thị trường liên quan đến các lĩnh vực được phép tham gia cơ chế thử nghiệm theo quy định tại Nghị định 94/2025/NĐ-CP là cho vay ngang hàng (P2P Lending) và chấm điểm tín dụng (Credit Scoring) các thành viên CLB VietFintech cũng đã trao đổi, thảo luận sôi nổi về nhiều nội dung liên quan đến cơ sở pháp lý của cơ chế thử nghiệm.

Nhiều câu hỏi xoay quanh việc áp dụng các nội dung trong Cơ chế thử nghiệm và các Luật liên quan được đặt ra, đồng thời là những mong muốn được làm rõ, cụ thể hơn một số nội dung nhằm tạo điều kiện để các doanh nghiệp Fintech có thể hiểu, thực hiện đúng các quy định, góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ tài chính.

Lắng nghe những chia sẻ của các thành viên CLB VietFintech, ông Lê Anh Dũng đã làm rõ và giải đáp nhiều thắc mắc liên quan đến khung khổ pháp lý của cơ chế thử nghiệm. Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước khẳng định, Ngân hàng Nhà nước luôn lắng nghe, tiếp thu ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp Fintech và sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để kịp thời điều chỉnh, bổ sung các quy định cần thiết, tạo hành lang pháp lý thuận lợi nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ sinh thái Fintech tại Việt Nam.

Phát biểu kết luận tọa đàm, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, hoan nghênh và đánh giá cao việc Câu lạc bộ VietFintech đã kịp thời tổ chức toạ đàm thảo luận về Nghị định 94/2025/NĐ-CP.

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Nghị định 94/2025/NĐ-CP quy định về 3 giải pháp công nghệ tài chính được tham gia thử nghiệm tại cơ chế thử nghiệm, tuy nhiên vẫn còn một số điểm vướng liên quan tới vấn đề chấm điểm tín dụng và chia sẻ dữ liệu, do những nội dung này còn liên quan đến Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và Luật Dữ liệu.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng đồng thời cho biết, Hiệp hội Ngân hàng hiện đang tham gia tích cực đóng góp ý kiến cho Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Cũng theo ông Hùng, liên quan tới nội dung về P2P Lending trong Cơ chế thử nghiệm, không chỉ các công ty Fintech mà các tổ chức tín dụng cũng rất quan tâm.

“Các ý kiến liên quan đến nội dung trong Nghị định được nêu tại toạ đàm sẽ được tổng hợp để gửi Ngân hàng Nhà nước, đề xuất phương án hỗ trợ, tháo gỡ nhằm triển khai cơ chế một cách hiệu quả”, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký nhấn mạnh.

"Chúng ta đều hiểu rằng, trong lĩnh vực thử nghiệm, có rất nhiều điều mà cả doanh nghiệp và cơ quan quản lý đều chưa biết hết. Do đó, việc cơ quan quản lý sẵn sàng mở lòng, cởi mở về chính sách để thử nghiệm các mô hình mới là điều rất đáng trân trọng", Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng bày tỏ và kỳ vọng "CLB VietFintech thời gian tới sẽ tiếp tục tổ chức thêm nhiều buổi tọa đàm, hội thảo để cùng trao đổi sâu hơn với các tổ chức tín dụng và đơn vị liên quan".