Ngày 29/11/2024, Tọa đàm "Tài chính vi mô: Cơ hội vươn lên cho người nghèo và doanh nghiệp siêu nhỏ" được tổ chức tại Hà Nội. Chương trình do Viện Đào tạo, Tư vấn và Phát triển Kinh tế (IDE), Tạp chí điện tử Kinh doanh và Phát triển và Trung tâm Phát triển doanh nghiệp nông thôn Việt (VietED) phối hợp tổ chức. Tọa đàm đã trở thành diễn đàn quan trọng để các chuyên gia, nhà quản lý và tổ chức tài chính chia sẻ góc nhìn, phân tích thách thức và đề xuất giải pháp phát triển tài chính vi mô tại Việt Nam.
 |
| Nhà báo Bùi Văn Khương, Tổng Biên tập Tạp chí điện tử Kinh doanh và Phát triển Phát biểu và giới thiệu Tọa đàm |
Tài chính vi mô - Cánh tay nối dài của chiến lược tài chính toàn diện
Tài chính vi mô (TCVM) đã được công nhận là một trong những công cụ hiệu quả nhất trong việc xóa đói giảm nghèo và hỗ trợ phát triển bền vững. Không chỉ là các khoản vay nhỏ lẻ, TCVM còn bao gồm nhiều dịch vụ tài chính khác, như tiết kiệm, bảo hiểm vi mô và giáo dục tài chính. Điều này giúp những người nghèo và doanh nghiệp siêu nhỏ tiếp cận vốn, nâng cao năng lực sản xuất, cải thiện đời sống và tạo dựng nền tảng kinh tế ổn định.
Vai trò quan trọng của TCVM trong chiến lược tài chính toàn diện: Phát biểu khai mạc Tọa đàm, ông Ambrosio Barros, Giám đốc Quốc gia IFAD tại Việt Nam, nhấn mạnh: "Tài chính vi mô là một phần không thể thiếu trong Chiến lược tài chính toàn diện Quốc gia. Những dự án do IFAD hỗ trợ trong 30 năm qua đã chứng minh hiệu quả của việc cung cấp tài chính vi mô cho người nghèo, đặc biệt là các hộ gia đình nông thôn và phụ nữ".
Theo ông Barros, các dự án tài chính vi mô tại Việt Nam đã cải thiện đáng kể đời sống của các hộ gia đình nghèo. Đơn cử, tại Trà Vinh, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ 28% năm 2018 xuống còn 1,72% năm 2023, nhờ sự hỗ trợ của các quỹ tài chính phát triển phụ nữ. Tại Gia Lai, con số tương tự giảm từ 41% xuống 10,1%.
Đặc biệt, tài chính vi mô không chỉ giúp người dân vượt qua khó khăn kinh tế mà còn tạo nền tảng cho các doanh nghiệp siêu nhỏ phát triển. Nhiều doanh nghiệp đã tận dụng nguồn vốn từ TCVM để đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, góp phần giải quyết việc làm và phát triển kinh tế địa phương.
 |
| Ông Ambrosio N. Barros - Trưởng đại diện văn phòng quốc gia khu vực Mekong, Giám đốc Quốc gia IFAD Việt Nam, Lào, Myanmar và Thái Lan - Đại diện nhà tài trợ IFAD tại Việt Nam phát biểu khai mạc |
Vai trò của các tổ chức trong thúc đẩy TCVM: Tọa đàm được tổ chức với sự phối hợp của nhiều đơn vị uy tín như Viện Đào tạo, Tư vấn và Phát triển Kinh tế (IDE), Tạp chí điện tử Kinh doanh và Phát triển, và VietED. Đây là những đơn vị đã có nhiều đóng góp trong việc thúc đẩy phát triển tài chính vi mô tại Việt Nam, đặc biệt thông qua các chương trình hỗ trợ phụ nữ, doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.
Với sự tham gia của hơn 69 đại diện chương trình tài chính vi mô, các tổ chức quốc tế như IFAD, VisionFund Việt Nam và các chuyên gia kinh tế hàng đầu, tọa đàm đã cung cấp cái nhìn toàn diện về vai trò của TCVM trong việc thực hiện Chiến lược tài chính toàn diện Quốc gia.
 |
| Ông Nguyễn Quốc Hải - Viện trưởng Viện Đào tạo, Tư vấn và Phát triển kinh tế (IDE) |
Những thách thức và bài học từ thực tiễn
Dù đã đạt được nhiều thành tựu, lĩnh vực tài chính vi mô tại Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức. Đại diện các quỹ tài chính vi mô tại Bắc Kạn, Cao Bằng, và Quảng Bình đều chia sẻ những khó khăn trong việc vận hành và mở rộng quy mô hoạt động.
Hạn chế trong hệ thống pháp lý: Một trong những vấn đề lớn nhất mà các tổ chức TCVM gặp phải là khung pháp lý chưa hoàn thiện. Luật sư Vũ Quốc Bình, Phó Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ VietED, cho biết: "Hiện nay, các tổ chức TCVM phải tuân thủ nhiều quy định pháp lý khác nhau, gây khó khăn trong việc quản lý và mở rộng. Việc chưa có một hành lang pháp lý thống nhất làm giảm hiệu quả hoạt động và gây lúng túng cho các tổ chức trong quá trình vận hành".
 |
| TS. Nguyễn Minh Phong - Chuyên gia kinh tế; Nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu kinh tế, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội |
Bên cạnh đó, các quy định như mức vay tối đa 50 triệu đồng hay tỷ lệ tiết kiệm tự nguyện không vượt quá 30% tổng vốn cấp cũng bị cho là không phù hợp với nhu cầu thực tế. Nhiều ý kiến tại tọa đàm đề xuất điều chỉnh mức vay tối đa và tỷ lệ tiết kiệm tự nguyện để tăng tính linh hoạt cho các chương trình tài chính vi mô.
Hạn chế về nguồn vốn: Nhiều tổ chức TCVM hiện vẫn phụ thuộc vào nguồn vốn tài trợ từ các tổ chức quốc tế hoặc các khoản vay ưu đãi. Tuy nhiên, những nguồn vốn này không đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của người dân và doanh nghiệp siêu nhỏ. Bà Đỗ Thị Bích Thủy, Giám đốc Quỹ Hỗ trợ Phụ nữ phát triển Quảng Bình, nhấn mạnh: "Quỹ của chúng tôi dù có hơn 20.000 thành viên tham gia, nhưng dư nợ chỉ đạt 310 tỷ đồng. Nguồn vốn hiện tại không thể đáp ứng hết nhu cầu vay vốn sản xuất của các hộ nghèo và cận nghèo".
Giáo dục tài chính - Yếu tố bị xem nhẹ: Nhiều đại biểu tại tọa đàm cho rằng giáo dục tài chính cho người dân chưa được chú trọng. PGS.TS Lê Văn Luyện, Nguyên Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng, nhận định: "Giáo dục tài chính không chỉ là dạy người dân cách quản lý dòng tiền mà còn giúp họ hiểu rõ lợi ích của việc sử dụng tài chính vi mô. Tuy nhiên, ở nhiều địa phương, điều này vẫn bị xem nhẹ".
 |
| Ông Vũ Quốc Bình - Luật sư - Phó Chủ tịch HĐQL Quỹ VietED - Chương trình tài chính vi mô VietED |
Định hướng và giải pháp phát triển tài chính vi mô
Để giải quyết những thách thức hiện tại, các chuyên gia tại tọa đàm đã đưa ra nhiều giải pháp quan trọng, bao gồm cải cách pháp lý, ứng dụng công nghệ và nâng cao năng lực giáo dục tài chính.
Cải cách pháp lý: Nhiều ý kiến tại tọa đàm đồng thuận rằng việc xây dựng một khung pháp lý thống nhất, minh bạch là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy phát triển tài chính vi mô. Ông Hoàng Văn Thành, Chủ tịch Hội đồng thành viên tổ chức TCVM CEP, kiến nghị: "Cần sửa đổi các quy định như Quyết định 20/2017/QĐ-TTg và Thông tư 33/2024/NHNN, để tăng cường quyền tự chủ cho các tổ chức TCVM. Điều này không chỉ giúp các tổ chức dễ dàng huy động vốn mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động".
 |
Ngoài ra, việc nới lỏng quy định về quyền sở hữu và mở rộng đối tượng tham gia cũng là một giải pháp khả thi. Điều này sẽ thu hút sự tham gia của các nhà đầu tư quốc tế, các quỹ đầu tư xã hội và các tổ chức tài chính quốc tế, góp phần tăng cường nguồn lực cho TCVM.
 |
Ứng dụng công nghệ: Đồng sáng lập MoMo, ông Nguyễn Bá Diệp, cho rằng công nghệ là chìa khóa để hiện đại hóa tài chính vi mô. "Chúng tôi có thể hỗ trợ các tổ chức TCVM số hóa tới 2/3 hoạt động, giúp giảm chi phí vận hành và mở rộng khả năng tiếp cận đến hàng triệu người dùng", ông Diệp chia sẻ.
 |
| TS. Phạm Minh Tú - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chia sẻ tại Tọa đàm |
Việc số hóa không chỉ giúp các tổ chức TCVM tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý. Ngoài ra, các nền tảng trực tuyến cũng có thể được sử dụng để tổ chức các chương trình giáo dục tài chính, giúp người dân dễ dàng tiếp cận kiến thức tài chính.
 |
Nâng cao giáo dục tài chính: Một giải pháp khác được nhiều đại biểu đồng tình là nâng cao giáo dục tài chính cho người dân. Các chương trình tập huấn trực tuyến và trực tiếp nên được triển khai rộng rãi hơn, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa. Điều này không chỉ giúp người dân hiểu rõ hơn về lợi ích của tài chính vi mô mà còn nâng cao khả năng quản lý dòng tiền và sử dụng vốn hiệu quả.
 |
Kết thúc tọa đàm, TS. Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế, đã tổng kết: "Tài chính vi mô không chỉ là công cụ giúp người nghèo vượt khó mà còn là nền tảng để phát triển kinh tế bền vững. Những sáng kiến được chia sẻ hôm nay sẽ là cơ sở quan trọng để hoàn thiện khung pháp lý, thúc đẩy sự phát triển đồng đều giữa các vùng miền và cải thiện chất lượng sống của người dân".
 |
Buổi tọa đàm đã khẳng định vai trò quan trọng của tài chính vi mô trong việc hiện thực hóa Chiến lược Tài chính Toàn diện Quốc gia. Trong tương lai, với sự đồng hành của các cơ quan quản lý, tổ chức tài chính và nhà tài trợ, tài chính vi mô hứa hẹn sẽ tiếp tục là đòn bẩy mạnh mẽ cho sự phát triển bền vững của Việt Nam.
 | Sắp diễn ra Toạ đàm “Bất động sản dòng tiền Cash-Home: Phân khúc căn hộ dẫn dắt thị trường Hà Nội năm 2024” Vào ngày 24/4 tới, tại Hà Nội sẽ diễn ra cuộc Toạ đàm với chủ đề “Bất động sản dòng tiền Cash-Home: Phân khúc căn ... |
 | Chuyên gia kinh tế: Việt Nam có dư địa hạ lãi suất trong năm 2025 nhờ ổn định tỷ giá Chuyên gia dự báo Ngân hàng Nhà nước sẽ có dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ vào năm 2025 khi lãi suất toàn ... |
 | Thúc đẩy quản trị rủi ro định lượng trong ngành tài chính Quản trị rủi ro định lượng có vai trò đặc biệt quan trọng trong ngành tài chính và bảo hiểm, để giảm thiểu các loại ... |
Nguyễn Thanh
