Thúc đẩy xuất khẩu sang Đức: Doanh nghiệp cần nâng cao nội lực

Thương mại song phương giữa hai Việt Nam - Đức tăng 80% giai đoạn 2011- 2021

Trong nhiều năm qua, Đức vẫn luôn là một trong những đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam. Từ góc độ xuất khẩu, Đức là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 tại EU, thứ 7 thế giới của Việt Nam năm 2020. Về nhập khẩu, Đức là nguồn cung hàng hóa lớn thứ 2 EU, thứ 14 thế giới của Việt Nam.

Việt Nam và Đức có cơ cấu sản phẩm bổ sung cho nhau là chủ yếu. Việt Nam có thế mạnh về các sản phẩm công nghiệp nhẹ, sản phẩm tiêu dùng và nông sản thực phẩm, và có nhu cầu cao với nhiều nguyên liệu và máy móc phục vụ sản xuất. Trong khi đó Đức là cường quốc công nghiệp nặng, xuất khẩu nhiều nguyên nhiên liệu và máy móc thiết bị; và cũng nhập khẩu nhiều hàng tiêu dùng, nông sản thực phẩm.

Chia sẻ tại hội thảo trực tuyến “Thúc đẩy thương mại Việt Nam - Đức thông qua Hiệp định EVFTA - Những điều doanh nghiệp cần biết” diễn ra ngày 14/12, ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - cho hay, sau 10 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược Việt - Đức (2011 - 2021), thương mại song phương giữa hai bên đã tăng từ 5,6 tỷ USD năm 2011 lên 10 tỷ USD năm 2020.

Đặc biệt, xuất khẩu từ Việt Nam sang Đức trong giai đoạn này đạt mức tăng trưởng khoảng 11,5%/năm. Mặc dù vậy, mức tăng này vẫn còn thấp so với tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam ra thế giới trong cùng giai đoạn (14,9%/năm). Trao đổi thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Đức hiện chỉ chiếm 1,83% trong tổng thương mại của Việt Nam, thấp hơn nhiều so với tỷ trọng 24,41% với Trung Quốc, 16,65% với Mỹ, 12,11% với Hàn Quốc...

Là một FTA thế hệ mới với mức độ tự do hóa cao, EVFTA tiến tới xoá bỏ phần lớn hàng rào thuế quan và tiết giảm các rào cản phi thuế quan giữa Việt Nam với EU (trong đó có Đức), từ đó mang tới kỳ vọng về một sự tăng trưởng đột phá trong quan hệ thương mại song phương Việt Nam - Đức.

Cụ thể, hiệp định sẽ dỡ bỏ 99,2% số dòng thuế cho hàng hoá của Việt Nam xuất khẩu sang Đức sau 7 năm, và cũng xoá bỏ 98,3% số dòng thuế cho các sản phẩm của Đức nhập khẩu vào thị trường Việt Nam sau 10 năm kể từ khi hiệp định có hiệu lực. EVFTA cũng bảo hộ chỉ dẫn địa lý tự động cho 39 sản phẩm của Việt Nam và 12 sản phẩm của Đức giúp các sản phẩm này gia tăng giá trị và thương hiệu khi tiếp cận thị trường mỗi bên.

Ngoài ra, hiệp định cũng bao gồm rất nhiều cam kết khác về hải quan, vệ sinh dịch tễ, rào cản kỹ thuật, phòng vệ thương mại, thương mại điện tử, sở hữu trí tuệ, mua sắm công.... giúp thiết lập nên các tiêu chuẩn và nguyên tắc thuận lợi hoá thương mại, tạo điều kiện dễ dàng cho hàng hoá của Việt Nam và Đức tiếp cận thị trường của nhau. Các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam được đánh giá là có cơ hội lớn từ EVFTA bao gồm: Giày dép, quần áo, thủy sản, các sản phẩm nhựa, hoa quả và các loại hạt, và một số sản phẩm nông sản khác như gạo, ngô ngọt, tỏi, nấm….

Theo chiều ngược lại, doanh nghiệp cũng được đánh giá là có lợi thế khi nhập khẩu các sản phẩm thế mạnh của Đức nhờ EVFTA, đặc biệt là xe cộ, máy móc thiết bị điện, dược phẩm, các sản phẩm nhựa, sắt thép, nhiên liệu dầu khoáng, thịt động vật và gia cầm, sữa và các sản phẩm từ sữa, rượu bia và đồ uống…

Doanh nghiệp cần nâng cao nội lực

Tại hội thảo, bà Nguyễn Cẩm Trang - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã cung cấp thông tin về những kết quả khả quan trong năm đầu thực thi EVFTA từ góc độ xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và EU nói chung, Việt Nam - Đức nói riêng.

Đáng chú ý, nhiều sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam đã tận dụng được các cơ hội từ EVFTA trong một năm qua để tăng mạnh xuất khẩu sang thị trường Đức như: Máy móc và thiết bị (tăng 83,6%); phương tiện vận tải và phụ tùng (tăng 71,6%); sắt thép (tăng 53,2%); máy tính và điện tử (tăng 34%); thủy sản (tăng 15,5%).

Bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) - đã giới thiệu chi tiết các cơ hội từ EVFTA cho xuất nhập khẩu với thị trường Đức cũng như yêu cầu cụ thể về thủ tục xuất nhập khẩu để tận dụng các cơ hội này. “Thách thức lớn nhất đối với Việt Nam đó là doanh nghiệp không tận dụng và không hiện thực hóa được cơ hội mà hiệp định mang lại cho Việt Nam”, bà Nguyễn Thị Thu Trang nói.

Làm thế nào để doanh nghiệp có thể kinh doanh thành công với thị trường Đức - một trong những thị trường phát triển khó tính nhất thế giới?. Ông Phạm Hùng Tiến - Phó Giám đốc Viện FNF Việt Nam - cho rằng, để khai thác cơ hội từ EVFTA các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực sản xuất nội địa thay vì chỉ tăng năng lực xuất khẩu. Bên cạnh đó, cần cập nhật các tiêu chuẩn chất lượng từ thị trường này.

"Các doanh nghiệp Đức tận dụng rất tốt thương mại và đầu tư nội khối trong khu vực EU. Nếu chúng ta chỉ cạnh tranh về giá, ví dụ như đối với mặt hàng nông sản thì chúng ta sẽ dễ bị bất ngờ bởi trong nhiều trường hợp. Giá mặt hàng nông sản tại thị trường nội khối có thể cao hơn ở Việt Nam. Tuy nhiên, Đức hoặc các nước thành viên EU họ vẫn ưu tiên mua sản phẩm trong nội khối", ông Phạm Hùng Tiến chia sẻ.

Cũng theo ông Phạm Hùng Tiến, Việt Nam cũng là thị trường được các doanh nghiệp công nghiệp Đức quan tâm lựa chọn đầu tư. Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động để đón nhận cơ hội này. Đặc biệt, trong lĩnh vực công nghiệp dược phẩm.

Để các doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng được các cơ hội do EVFTA mang lại và khai thác tốt nhất thị trường EU nói chung và thị trường Đức nói riêng, nhiều ý kiến cho rằng, các cơ quan chức năng cần tiếp tục triển khai các hoạt động thông tin về các cơ hội từ các FTA mới ký kết/thực thi của Việt Nam tại các thị trường đối tác và theo các ngành, lĩnh vực cụ thể với mức độ sâu hơn, chi tiết hơn, và đầy đủ hơn để từng ngành, từng doanh nghiệp có thể chuẩn bị hành trang kỹ càng hơn cho việc hiện thực hóa các cơ hội từ các FTA đầy tiềm năng mà Việt Nam đã và đang tham gia.

Về phía các doanh nghiệp, để biến những cơ hội tiềm năng thành hiện thực, các doanh nghiệp Việt Nam cần tìm hiểu đầy đủ các nội dung cam kết của Việt Nam và Đức trong EVFTA. Cùng với đó, các doanh nghiệp cả xuất khẩu và nhập khẩu đều cần có hiểu biết kỹ càng về quy mô, nhu cầu, thị hiếu của thị trường và các quy định xuất nhập khẩu của hai bên.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp khai thác cơ hội thị trường Đức từ EVFTA, hiện VCCI đã tổ chức biên soạn Sổ tay doanh nghiệp “Tận dụng EVFTA để xuất nhập khẩu hàng hoá giữa Việt Nam với thị trường Đức”. Đồng thời, VCCI cũng xây dựng một chuyên trang thông tin điện tử về thị trường Đức để giúp thông tin và tư vấn cho doanh nghiệp về các cơ hội từ EVFTA và làm thế nào để kinh doanh thành công với thị trường Đức.