Tìm hiểu về Force-sell, đầu tư thế nào để tránh bị Force Sell?

Force-sell là gì?

Force-sell (tạm dịch trong tiếng Việt là thanh lý bắt buộc) là tình trạng tài khoản giao dịch của nhà đầu tư vi phạm tỷ lệ ký quỹ tối thiểu theo yêu cầu của công ty chứng khoán. Trong trường hợp bị Force-sell, tài khoản của nhà đầu tư sẽ bị bán giải chấp bắt buộc để đưa tỷ lệ ký quỹ về trạng thái an toàn.

Force-sell xảy ra khi tỷ lệ ký quỹ của nhà đầu tư giảm xuống dưới 30%. Nhà đầu tư sẽ cần bán cổ phiếu hoặc nộp tiền vào tài khoản để đáp ứng được tỷ lệ ký quỹ duy trì từ 40%.

Margin call hay được gọi là lệnh gọi ký quỹ xảy ra khi tỷ lệ ký quỹ của nhà đầu tư giảm xuống mức 35%. Khi tài khoản bị margin call, công ty chứng khoán sẽ liên hệ tới khách hàng để có phương án xử lý chủ động để nâng tỷ lệ ký quỹ lên mức tỷ lệ quy định tương ứng. Nếu nhà đầu tư không thực hiện xử lý trong vòng 3 ngày giao dịch, công ty chứng khoán sẽ phải bán cổ phiếu của khách hàng để đưa tỷ lệ về mức tỷ lệ theo quy định.

Force Sell là trạng thái tài khoản Margin chứng khoán của nhà đầu tư vi phạm tỷ lệ ký quỹ duy trì tối thiểu theo yêu cầu của công ty chứng khoán. (Ảnh minh họa)

Trong trường hợp tỷ lệ ký quỹ của khách hàng xuống thấp hơn mức Force-sell, công ty chứng khoán sẽ bán cổ phiếu của khách hàng để đưa tỷ lệ về mức quy định trong phiên giao dịch tiếp theo nếu khách hàng chưa chủ động xử lý.

Nói cách khác, Force-sell là tình trạng tổng tài sản của nhà đầu tư bị giảm mạnh tới mức mà nhà đầu tư không còn quyền tự quản lý rủi do danh mục của mình nữa mà cần đến sự can thiệp của công ty chứng khoán.

Cách hoạt động của Force-sell

Hệ thống của công ty chứng khoán sẽ thực hiện theo luật sau:

Nếu tỷ lệ ký quỹ >= ngưỡng duy trì: Tài khoản ở trạng thái bình thường

Nếu ngưỡng duy trì > tỷ lệ ký quỹ>= ngưỡng xử lý: Tài khoản rơi vào trạng thái bị margin

Nếu tỷ lệ ký quỹ < ngưỡng xử lý: tài khoản bị Force-sell

Ví dụ:

Bạn mua 1.000 cổ phiếu X với tổng giá trị là 100.000.000đ. Trong đó, 50.000.000đ là vốn tự có và 50.000.000đ còn lại là vay ký quỹ. Ngưỡng duy trì là 35%, ngưỡng xử lý là 30%. Lúc này giá cổ phiếu đang là 100.000đ/CP.

Sau 1 thời gian, giá cổ phiếu rớt xuống 75.000đ/CP.

Điều này có nghĩa tổng tài khoản còn 75.000.000đ, trong đó 25.000.000đ là tiền vốn và 50.000.000đ là tiền vay ký quỹ.

Tỷ lệ ký quỹ trên tài khoản khi đó = (25/75) x 100 = 33% < 35%

Lúc này tài khoản sẽ bị Call Margin.

Nếu trường hợp cổ phiếu bị rớt giá xuống 70,000đ/CP,

Lúc này tỷ lệ ký quỹ = (20/70) x 100 = 28.6%, tài khoản sẽ bị Force-sell.

Để tài khoản không bị Call margin hay tệ hơn là Force-Sell, bạn cần nạp thêm tiền vào tài khoản hoặc bán bớt cổ phiếu để nâng tỷ lệ ký quỹ lên mức duy trì.

Để không bị Force-sell nhà đầu tư cần lưu ý

Việc dùng margin cũng như sử dụng một con dao hai lưỡi, margin sẽ giúp nhà đầu tư tối đa lợi nhuận trên khoản đầu tư khi cổ phiếu tăng giá mạnh, ngược lại việc sử dụng margin không hiệu quả sẽ khiến nhà đầu tư bị thua lỗ lớn. Để tránh bị Force-sell và sử dụng margin hiệu quả, nhà đầu tư nên theo các nguyên tắc sau:

Chỉ nên sử dụng margin khi bạn là một người có kinh nghiệm lâu năm. Nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm thì không nên sử dụng.

Chỉ nên dùng margin khi đầu tư vào các cổ phiếu có tính thanh khoản tốt như cổ phiếu cơ bản, cổ phiếu Bluechip. Với các cổ phiếu có lợi nhuận quá thấp thì không nên dùng.

Khi sử dụng margin, nhà đầu tư nên sử dụng ở mức độ vừa phải, tạo một biên độ an toàn cho tài khoản để khi thị trường và cổ phiếu nắm giữ biến động ngoài dự kiến, tài khoản sẽ không bị rơi vào trạng thái margin call.

Nhà đầu tư nên xây dựng cho mình một quy trình khi ra quyết định đầu tư: Xác định thời điểm thị trường; tạo lập danh mục; phân tích Doanh nghiệp; lựa chọn cổ phiếu; quản trị rủi ro.