Xuất khẩu gạo 2024: Những khuyến nghị đáng chú ý từ các Thương vụ

Giữ vững vị thế xuất khẩu tại Philippines

Những năm gần đây, Philippines vẫn là thị trường tiêu thụ gạo hàng đầu của Việt Nam khi chiếm đến 38,5% tổng lượng và 37,5% tổng kim ngạch gạo xuất khẩu của cả nước, đạt hơn 3,14 triệu tấn, tương đương 1,75 tỷ USD trong năm 2023, tăng 20,5% về trị giá nhưng giảm 2,46% về lượng so với năm 2022.

Tương tự đối với Philippines, Việt Nam cũng là nhà cung ứng gạo quan trọng, số 1 với 85% sản lượng gạo được nhập từ nước ta, chỉ 10% đến từ Thái Lan và số còn lại từ các nước khác như Ấn Độ, Bangladesh, Nhật Bản.

Hội nghị Giao ban xúc tiến thương mại với các cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 2/2024 tổ chức ngày 29/2. Ảnh: Cấn Dũng

Tại Hội nghị Giao ban xúc tiến thương mại với các cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 2/2024, ông Phùng Văn Thành - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Philippines nhìn nhận: Vì là nhà cung ứng gạo quan trọng, luôn giữ vị thế số 1 xuất khẩu gạo vào thị trường Philippines, nên Việt Nam có nhiều lợi thế tại quốc gia này. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam theo đó đã có quan hệ bạn hàng lâu năm với các nhà nhập khẩu gạo của Philippines, đã tạo được uy tín, lòng tin trong xuất khẩu gạo với các bạn hàng, dựa trên nguồn cung ổn định, chất lượng và giá cả vô cùng cạnh tranh.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng là nước tận dụng được ưu thế trong các Hiệp định thương mại song phương và đa phương mà hai bên tham gia, trong khi các đối tác ngoài Asean của Philippines không có, như Ấn Độ, Pakistan. Trên cơ sở đó, Tham tán Thương mại tại Philippines cho rằng, gạo Việt Nam sẽ vẫn giữ vị trí số 1 tại Philippines và dư địa cũng như cơ hội vẫn còn rộng mở để doanh nghiệp xuất khẩu gạo nước ta tiếp tục khai thác, mở rộng thị trường, gia tăng kim ngạch xuất khẩu tại nơi đây.

Tham tán Thương mại tại Philippines dự báo, 2024 sẽ tiếp tục là năm có nhiều biến động, khi Ấn Độ - quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới duy trì lệnh cấm xuất nhập khẩu, gây ảnh hưởng đến nguồn cung; ngược lại, Trung Quốc và Indonesia có động thái gia tăng nhập khẩu, tạo ra nhiều cơ hội hơn cho xuất nhập khẩu gạo của Việt Nam.

Tuy nhiên, ông Phùng Văn Thành kiến nghị, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo trong nước đừng vì tranh thủ những cơ hội mới ở những thị trường mới mà vơi bớt sự quan tâm tại thị trường Philippines. Phải đảm bảo vị thế số 1 xuất khẩu gạo của Việt Nam tại nơi đây, bởi hiện nay, Thái Lan cũng đang tìm cách gia tăng sản lượng, thị phần xuất khẩu gạo vào Philippines và cạnh tranh với gạo của Việt Nam.

Tham tán Thương mại tại Philippines cho rằng, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam cần tiếp tục phối hợp tốt với Bộ Công Thương, Đại sứ quán và Thương vụ tại Philippines để triển khai các chương trình xúc tiến, tuyên truyền, quảng bá các sản phẩm gạo của Việt Nam. Đồng thời, tiếp tục giữ vững và đảm bảo chất lượng gạo ổn định, không ngừng nâng cao chất lượng các sản phẩm gạo xuất khẩu qua đó góp phần nâng cao giá trị kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đối với mặt hàng gạo vào thị trường Philippines. Cần đa dạng các mặt hàng gạo xuất khẩu, không chỉ quá tập trung vào các sản phẩm gạo có chất lượng cao phục vụ cho người có thu nhập cao, mà còn cần khai thác tiềm năng của các loại gạo chất lượng trung bình, chất lượng thấp hơn để phục vụ cho một số lượng lớn người dân có thu nhập trung bình và thấp. Cũng như chủ động tìm kiếm đối tác, mở rộng bạn hàng, tăng cường quan hệ và gìn giữ uy tín trong kinh doanh với các đối tác, bạn hàng, xây dựng các mối quan hệ bạn hàng truyền thống và bền vững.

Tranh thủ nhu cầu tăng "nóng" từ Indonesia

Đáng chú ý, ông Phạm Thế Cường, Tham tán Thương mại tại Indonesia – quốc gia nhập khẩu gạo lớn thứ 2 của Việt Nam cho biết, trong vài ngày gần đây, giá gạo tại thị trường này đang gia tăng mạnh do nguồn cung thiếu hụt nghiêm trọng. Tính tới tháng 2/2024, Indonesia đã trải qua 8 tháng thâm hụt gạo liên tiếp do sản xuất trong nước thiếu hụt so với nhu cầu.

Hiện tượng gạo khan hiếm tại các siêu thị đã xuất hiện. Bộ trưởng Thương mại Indonesia đã phải đề nghị người dân chuyển sang mua gạo bình ổn giá của Chính phủ để tránh việc giá gạo tăng quá cao trên thị trường tự do. Giá bán gạo lẻ tại thị trường đối với gạo phẩm cấp cao đang lên tới 1,16 USD/kg, vượt giá trần Chính phủ ấn định là 0,9 USD/kg.

Nhiều khuyến nghị bổ ích, đáng chú ý liên quan đến tăng cường xuất khẩu gạo đã được các Tham tán Thương mại đưa ra tại Hội nghị

Với tình hình gạo đang thiếu hụt nghiêm trọng, trong bối cảnh mùa vụ thu hoạch chính vụ chưa bắt đầu và tháng Lễ Ramadan của người Hồi giáo sẽ bắt đầu vào giữa tháng 3/2024 (kéo dài 1 tháng), sẽ khiến nhu cầu lương thực, thực phẩm tiếp tục gia tăng mạnh.

Tham tán Thương mại tại Indonesia dự báo, chính phủ nước này sẽ phải tiếp tục sớm mở thầu mua thêm gạo, ngoài đợt mở thầu thu mua 500.000 tấn gạo ngày 17/1/2024 vừa qua (trong đó các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam đã thắng thầu cung cấp hơn 300.000 tấn).

"Do vậy, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam cần theo dõi sát thông tin thị trường, tận dụng, tranh thủ cơ hội xuất khẩu gạo trong những tháng đầu năm sang thị trường Indonesia", Tham tán Thương mại tại Indonesia nhấn mạnh.

Việc tranh thủ nhu cầu tăng "nóng" của Indonesia thời điểm này là vô cùng cần thiết, bởi trong thời gian tới, hạt gạo Việt Nam sẽ gặp phải không ít khó khăn, thách thức. Theo đánh giá của ông Phạm Thế Cường, mặc dù gạo Việt Nam đã có chỗ đứng, tuy nhiên chủ trương tự đảm bảo an ninh lương thực từ nguồn lúa gạo trong nước và duy trì chính sách quản lý nhập khẩu chặt chẽ đối với mặt hàng lúa gạo sẽ khiến nhu cầu nhập khẩu gạo của Indonesia có xu hướng sụt giảm trong thời gian tới.

Nước này đang có kế hoạch thúc đẩy gia tăng thêm tối thiểu 1 triệu ha đất trồng lúa, có các chính sách khuyến khích nông dân trồng lúa, làm tăng sản lượng lúa gạo của Indonesia. Bên cạnh đó, gạo Việt Nam gặp sự cạnh tranh ngày càng gay gắt với gạo Thái Lan ở phân khúc chất lượng cao, trong khi nhận diện thương hiệu gạo Việt Nam tại thị trường Indonesia chưa thực sự rõ nét. Tại nhiều siêu thị của Indonesia, gạo Thái lan đã có thương hiệu dễ nhận biết đối với người tiêu dùng.

Vì vậy, ông Phạm Thế Cường kiến nghị Việt Nam cần tiếp tục nâng cao chất lượng gạo xuất khẩu, đa dạng hóa các chủng loại gạo, đảm bảo không có các vi phạm về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Cũng cần quan tâm thúc đẩy xúc tiến các sản phẩm từ lúa gạo vì đây cũng là một phân khúc thị trường rất tiềm năng. Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần quan tâm hơn nữa xây dựng thương hiệu có chiến lược quảng bá bài bản về thương hiệu, các loại gạo chất lượng cao cấp của Việt Nam, thông qua việc sử dụng nhiều kênh và nhiều hình thức quảng bá xúc tiến khác.

"Đặc biệt, các doanh nghiệp xuất khẩu cần luôn đảm bảo chất lượng gạo, đáp ứng các tiêu chuẩn về kiểm dịch. Đảm bảo thời gian giao hàng đúng hạn cũng như thỏa thuận hợp đồng đã ký kết vì số lượng các thương nhân có giấy phép nhập khẩu của Indonesia rất hạn chế", ông Phạm Thế Cường cho hay.