Trong giới đầu tư, có một câu nói rất quen: “Đừng bắt dao rơi”. Nó mô tả cảnh nhà đầu tư lao vào mua cổ phiếu đang giảm mạnh với hy vọng mua được giá hời, nhưng rồi giá còn rơi tiếp và tài khoản “chảy máu”. Dù vậy, thực tế vẫn có rất nhiều nhà đầu tư muốn tìm điểm “bắt đáy”, bởi cảm giác mua được giá thấp, nhanh hồi và sinh lời lớn luôn rất hấp dẫn. Vấn đề là: liệu có cách nào để mua lúc thị trường giảm mà không bị chém bởi chính con dao đang rơi ấy?

Câu trả lời nằm ở chiến lược giải ngân – tức cách bạn chia nhỏ dòng tiền đầu tư, vào từng thời điểm khác nhau thay vì dồn hết một lần. Chiến lược này không giúp bạn đoán đáy chính xác, nhưng giúp bạn giảm rủi ro và tăng xác suất mua được vùng giá hợp lý.

Trước tiên, cần xác định một thực tế: không ai bắt được đúng đáy một cách ổn định. Nếu bạn trúng một lần, đó có thể là may mắn. Nhưng nếu bạn dồn toàn bộ vốn vào một điểm rơi duy nhất, và thị trường tiếp tục giảm, bạn sẽ không còn khả năng xử lý nữa. Khi đó, từ cơ hội trở thành rủi ro.

Giải ngân từng phần cho phép bạn tiếp cận thị trường theo cách thận trọng nhưng linh hoạt. Thay vì mua một lần 100%, bạn có thể chia làm ba phần – ví dụ: mua 30% ở vùng giá bạn cho là hấp dẫn, thêm 30% nếu cổ phiếu giữ được vùng hỗ trợ, và 40% còn lại nếu xuất hiện tín hiệu phục hồi rõ nét. Với cách này, bạn sẽ không “đu toàn bộ đỉnh của đáy tạm thời”, và vẫn còn “đạn” để điều chỉnh nếu giá giảm sâu hơn.

Một nguyên tắc khác là không giải ngân khi xu hướng giảm chưa dừng lại. Việc cổ phiếu giảm mạnh không có nghĩa là rẻ – nó có thể đang phản ánh vấn đề cơ bản. Bạn chỉ nên giải ngân khi thị trường hoặc cổ phiếu có dấu hiệu chững lại: khối lượng giảm, mô hình tích lũy hình thành, hoặc xuất hiện các phiên nến rút chân, dòng tiền lớn quay lại. Thị trường luôn cho dấu hiệu – vấn đề là bạn có đủ kiên nhẫn để chờ không.

Ngoài ra, giải ngân theo từng nhịp sóng cũng là chiến lược được nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp áp dụng. Ví dụ, khi thị trường vào xu hướng tăng, bạn có thể mua theo kiểu “mua khi điều chỉnh” thay vì cố đoán đáy. Khi cổ phiếu về vùng hỗ trợ ngắn hạn, bạn bắt đầu giải ngân nhỏ, chờ phản ứng giá rồi mới tăng tỷ trọng. Cách tiếp cận này gọi là mua theo xác nhận – vừa an toàn hơn, vừa thuận với dòng tiền.

Một yếu tố quan trọng khác là tâm lý kiểm soát rủi ro. Nhiều nhà đầu tư khi thấy cổ phiếu giảm mạnh liền cho rằng “đã giảm nhiều thì không thể giảm nữa”, rồi giải ngân mạnh tay. Nhưng thị trường không giới hạn mức giảm, và cổ phiếu có thể giảm 50% rồi lại giảm tiếp 30%. Nếu bạn không có chiến lược giải ngân bài bản và nguyên tắc cắt lỗ, bạn sẽ bị cuốn vào trạng thái gồng lỗ, rồi mất kiểm soát.

Trong đầu tư, tiền không sinh lời theo độ nhanh – mà theo độ đúng. Và để đúng, không nhất thiết phải chọn điểm đáy hoàn hảo, mà là có một kế hoạch linh hoạt, giảm rủi ro và giữ được quyền chủ động. Đó mới là bản chất thật sự của chiến lược giải ngân thông minh.