Thuế quan đối với cả 3 nước sẽ có hiệu lực đầy đủ vào ngày 4/2/2025.
Tuy nhiên, thuế quan đối với các mặt hàng năng lượng quan trọng nhập khẩu từ Canada sẽ thấp hơn, ở mức 10%. Điều này cho thấy sự thừa nhận về sự phụ thuộc về năng lượng của Mỹ đối với Canada.
Tổng thống Trump cho biết vấn đề ma túy và di cư đã cấu thành tình trạng khẩn cấp quốc gia và hướng tới việc tiếp tục thực hiện các nghĩa vụ thẩm quyền trong Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế năm 1977 (IEEPA).
“Chúng ta cần bảo vệ người Mỹ và nhiệm vụ của tôi với tư cách là Tổng thống là đảm bảo an toàn cho tất cả mọi người”, ông Trump nói thêm trong một bài đăng trên Truth Social.
Sắc lệnh hành pháp của Trump cũng bao gồm các điều khoản có thể cho phép mức thuế tăng cao hơn nữa nếu các nghĩa vụ này khởi nguồn một cuộc chiến thương mại.
Một điều khoản nêu rõ rằng Mỹ có thể đáp trả bất kỳ biện pháp trả đũa nào và “Tổng thống có thể tăng hoặc mở rộng phạm vi các nghĩa vụ áp đặt theo lệnh này để đảm bảo tính hiệu quả của hành động này”.
Một loạt các tác động kinh tế có thể xảy ra
Tác động kinh tế của thuế quan có thể sẽ rất lớn đối với tất cả các nền kinh tế liên quan, đặc biệt nếu chúng được duy trì trong thời gian dài.
Phòng thí nghiệm Ngân sách của Đại học Yale đã đưa ra ước tính về các mức thuế, cho thấy các mức thuế mới này có thể khiến sức mua hàng năm của một gia đình trung lưu giảm khoảng 1.250 USD.
Kinh tế trưởng Greg Daco của EY đã thực hiện đánh giá kinh tế vĩ mô và ước tính GDP của Mỹ sẽ giảm 1,5% vào năm 2025 và 2,1% vào năm 2026 nếu thuế quan được giữ nguyên.
Còn Ủy ban phi đảng phái về Ngân sách Liên bang có trách nhiệm ước tính các nghĩa vụ thuế này có thể tăng lên tới 1,5 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới nếu chúng được thực hiện lâu dài.
Phòng Thương mại Canada đã bổ sung thêm tuyên bố gay gắt của riêng mình, gọi động thái của ông Donald Trump là “đáng lo ngại sâu sắc” và nói thêm rằng nó “sẽ gây ra những hậu quả ngay lập tức và trực tiếp đối với sinh kế của người Canada và người Mỹ”.
Ông Trump áp đặt các nghĩa vụ mới bằng cách sử dụng thẩm quyền của tổng thống theo luật năm 1977, cho phép các sắc lệnh đó được thực hiện nhanh chóng. Đây là một trong số ít những thẩm quyền mà các chuyên gia cho rằng đã mang lại cho ông cơ sở để thực hiện nhiệm vụ nhanh chóng như ông hy vọng.
Việc sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế mang lại cho ông Trump quyền tự do đáng kể để hành động nhanh chóng và áp dụng thuế quan nhưng cũng có thể khiến ông gặp phải những thách thức pháp lý.
Luật cũng chỉ ra yêu cầu phải tham vấn với Quốc hội “trong mọi trường hợp có thể”.
Nhìn chung, động thái cuối tuần này của Tổng thống Trump được coi là khả năng khởi động lại các cuộc chiến thương mại đã đánh dấu dấu ấn thời Trump 1.0 với việc tổng thống hiện hứa hẹn sẽ tiến xa hơn trong những tuần và tháng tới.
Các hành động của tổng thống Trump từ năm 2017 đến năm 2020 thường có phạm vi rộng - chẳng hạn như bao gồm hơn một nửa hàng nhập khẩu của Trung Quốc - nhưng thường tập trung vào các lĩnh vực cụ thể như thép và nhôm.
Lần này, hành động đầu tiên của ông Trump là với các mức thuế quan lớn.
Tuy nhiên, các mức thuế cụ thể theo từng ngành có thể sẽ sớm được áp dụng và chính ông Trump đã liệt kê nhiều mặt hàng có thể phải chịu các mức thuế bổ sung trong những tháng tới.
Đó là một danh sách khá lớn các ngành công nghiệp từ chất bán dẫn, thép, đồng đến dược phẩm. Ông cũng vạch ra kế hoạch áp đặt "tuyệt đối" thuế quan đối với Liên minh châu Âu trong tương lai.
Ông nói thêm: “Cuối cùng, chúng tôi sẽ áp thuế đối với chip”. Các nhận xét về chất bán dẫn được đưa ra sau cuộc gặp với Giám đốc điều hành Nvidia (NVDA) Jensen Huang.
Các nhà lãnh đạo Canada và Mexico đã có hành động đáp trả sau quyết định của Mỹ áp thuế mạnh lên tới 25% đối với hàng xuất khẩu của họ sang Mỹ, trong khi Trung Quốc cho biết sẽ khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Thủ tướng Canada, ông Justin Trudeau đã có bài phát biểu trên truyền hình tối ngày 1/2, công bố các biện pháp cụ thể bao gồm mức thuế đáp trả 25% áp dụng theo từng giai đoạn đối với các sản phẩm trị giá 155 tỷ đô la Canada (107 tỷ đô la) của Mỹ. Ông Trudeau cho biết ông Trump đã gây nguy hiểm cho người tiêu dùng và các ngành công nghiệp Mỹ trong việc tiếp cận các khoáng sản và tài nguyên quan trọng của Canada, bao gồm dầu, năng lượng và gỗ. Thủ tướng Trudeau hứa sẽ làm việc với các tỉnh của Canada để xem xét lại các thỏa thuận với Mỹ.
Ông Trudeau cho biết: “Thuế quan chống lại Canada sẽ khiến công việc của người Mỹ gặp rủi ro, có khả năng đóng cửa các nhà máy lắp ráp ô tô và các cơ sở sản xuất khác của Mỹ. Mức thuế mới sẽ làm tăng chi phí cho người Mỹ bao gồm thực phẩm tại cửa hàng tạp hóa và xăng ở các trạm bơm. Chúng sẽ cản trở khả năng tiếp cận với nguồn cung cấp hàng hóa quan trọng quan trọng đối với an ninh của Mỹ như niken, kali, uranium, thép và nhôm.”
Ông Trudeau nói thêm: “Điều này cũng sẽ vi phạm hiệp định thương mại tự do giữa Mỹ, Mexico, Canada (USMCA)”.
Tổng thống Canada Trudeau cũng kêu gọi người Canada “mua ít sản phẩm của Mỹ hơn… hãy chọn sản phẩm và dịch vụ của Canada thay vì sản phẩm của Mỹ. Các tỉnh đang công bố các biện pháp như loại bỏ rượu mạnh, rượu mạnh của Mỹ khỏi cửa hàng ”. Thủ tướng Canada cho biết Canada muốn “khuyến khích người Mỹ giảm bớt các mức thuế này và Canada sẽ sử dụng tất cả các công cụ có sẵn”. Ông đưa ra ví dụ rằng thuế quan sẽ ảnh hưởng đến bia, rượu vang và rượu bourbon của Mỹ, cũng như trái cây và nước ép trái cây, bao gồm cả nước cam từ bang Florida. Canada cũng sẽ nhắm mục tiêu vào hàng hóa bao gồm quần áo, thiết bị thể thao và đồ gia dụng.
Tổng thống Mexico, bà Claudia Sheinbaum cho biết bà đã ra lệnh cho Bộ trưởng kinh tế thực hiện các biện pháp thuế quan và phi thuế quan để bảo vệ lợi ích của Mexico. Sheinbaum cho biết Mexico sẽ tiến về phía trước với một “cái đầu lạnh” và một phản ứng trả đũa có kế hoạch. Trong bài phát biểu tại một sự kiện không liên quan, vài phút sau khi có tin tức về thuế quan của tổng thống Donald Trump, bà nói: “Khi chúng tôi đàm phán với các quốc gia khác, khi chúng tôi nói chuyện với các quốc gia khác, chúng tôi luôn ngẩng cao đầu chứ không bao giờ cúi đầu”.
Bộ thương mại Trung Quốc hôm nay cho biết việc Mỹ áp thuế "vi phạm nghiêm trọng" các quy tắc của WTO, kêu gọi Mỹ "tham gia đối thoại thẳng thắn và tăng cường hợp tác".
H.Y