Thép SMC: Từ kỳ vọng phục hồi đến chuỗi kinh doanh thua lỗ, mắc kẹt trong nợ xấu với Novaland

Năm 2022: Khởi đầu chuỗi khủng hoảng

Trong hơn 35 năm hình thành và phát triển, Công ty CP Đầu tư Thương mại SMC (HOSE: SMC) từng là một trong những doanh nghiệp thép có vị thế vững chắc trên thị trường. Tuy nhiên, kể từ năm 2022, bức tranh tài chính của SMC liên tục ảm đạm khi doanh nghiệp đối mặt với loạt khó khăn chưa từng có, từ giá thép lao dốc, thị trường bất động sản đình trệ đến áp lực tài chính nặng nề. Đặc biệt, với ba năm thua lỗ liên tiếp, SMC đang tiến gần hơn đến nguy cơ bị hủy niêm yết trên sàn HoSE, buộc công ty phải thực hiện hàng loạt biện pháp nhằm cải thiện tình hình.

Hình minh họa

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2023, Tổng Giám đốc Đặng Huy Hiệp đã nhắc lại thời điểm đầu năm 2022 khi kỳ vọng vào sự phục hồi của kinh tế toàn cầu sau đại dịch. Tuy nhiên, những biến động bất ngờ trên thế giới đã ảnh hưởng mạnh đến thị trường trong nước, khiến giá thép giảm sâu từ mức đỉnh 950 USD/tấn xuống chỉ còn 500 USD/tấn trong vòng hai quý.

Sự lao dốc của giá thép không chỉ ảnh hưởng đến SMC mà còn tác động nặng nề đến hầu hết các doanh nghiệp trong ngành. Với đặc thù kinh doanh dựa trên biến động giá nguyên liệu, SMC gặp khó khăn lớn trong việc duy trì lợi nhuận. Kết quả, công ty ghi nhận khoản lỗ ròng kỷ lục gần 652 tỷ đồng trong năm 2022.

Trước tình hình này, Ban lãnh đạo SMC đã có những phản ứng đầy trách nhiệm. Tại đại hội cổ đông, ông Hiệp thẳng thắn nhận lỗi và bày tỏ sự nuối tiếc vì kết quả kinh doanh không đạt như kỳ vọng. Chủ tịch HĐQT Nguyễn Thị Ngọc Loan thậm chí đã cúi đầu xin lỗi các cổ đông, khẳng định đây là tổn thất lớn nhất trong lịch sử hoạt động của công ty. Như một động thái thể hiện cam kết, HĐQT, Ban Kiểm soát và Ban Điều hành đã quyết định không nhận thù lao trong hai năm liên tiếp 2022-2023.

Năm 2023: Những nỗ lực không mang lại trái ngọt

Bước sang năm 2023, SMC đặt ra kế hoạch kinh doanh thận trọng với doanh thu dự kiến 20.350 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 150 tỷ đồng. Ban lãnh đạo kỳ vọng rằng từ quý III/2023, thị trường sẽ dần phục hồi, tạo điều kiện cho doanh nghiệp cải thiện kết quả kinh doanh.

Thế nhưng, những diễn biến thực tế lại đi ngược với dự đoán. Theo bà Nguyễn Thị Ngọc Loan, năm 2023 là một năm "lạ lẫm" nhất trong hơn ba thập kỷ bà gắn bó với ngành thép. Trong khi những năm trước, nhu cầu thép thường tăng mạnh vào tháng 3 - 4, thì năm 2023, dù có dấu hiệu hồi phục nhưng lực cầu vẫn yếu, không đạt mức cao điểm như kỳ vọng.

Đáng lo ngại hơn, sự đình trệ của thị trường bất động sản tiếp tục kéo theo khó khăn cho ngành thép. Bà Loan nhấn mạnh: "Ngành bất động sản, xây dựng và thép là ba lĩnh vực có mối quan hệ mật thiết. Khi bất động sản gặp khó, chắc chắn xây dựng sẽ chững lại, và điều này ảnh hưởng trực tiếp đến ngành thép".

Kết quả, SMC tiếp tục ghi nhận khoản lỗ 925 tỷ đồng trong năm 2023, thậm chí còn cao hơn mức lỗ năm trước. Doanh thu giảm mạnh, chỉ đạt 13.700 tỷ đồng, thấp hơn đáng kể so với mức trên 21.000 tỷ đồng của hai năm trước đó. Việc không thể hoàn thành mục tiêu đề ra đã khiến SMC cùng với Pomina và TVN trở thành ba doanh nghiệp thép báo lỗ hai năm liên tiếp.

Năm 2024: Nguy cơ hủy niêm yết cận kề

Tình hình tài chính của SMC không có dấu hiệu khởi sắc trong năm 2024. Báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2024 cho thấy doanh thu thuần cả năm tiếp tục giảm mạnh 35% so với cùng kỳ, chỉ còn 8.924 tỷ đồng. Nếu so sánh với mức đỉnh 23.000 tỷ đồng vào năm 2022, con số này đã giảm đến 14.200 tỷ đồng.

Lợi nhuận của SMC các năm gần đây (Nguồn: Dữ liệu kinhtechungkhoan.vn)

Lợi nhuận gộp giảm mạnh do giá vốn bán hàng cao, xuống chỉ còn 21,7 tỷ đồng – một mức "siêu mỏng" so với quy mô hoạt động của SMC. Trong khi đó, chi phí hoạt động lớn tiếp tục là gánh nặng, khiến công ty lỗ sau thuế thêm gần 287 tỷ đồng. Đây đã là năm thứ ba liên tiếp SMC rơi vào tình trạng thua lỗ, đồng nghĩa với việc nguy cơ bị hủy niêm yết bắt buộc trên HOSE ngày càng hiện hữu.

Tính đến ngày 31/12/2024, tổng tài sản của SMC đạt 4.511 tỷ đồng, giảm 1.667 tỷ đồng so với đầu năm. Trong số đó, tiền mặt và tiền gửi ngân hàng vào khoảng 648 tỷ đồng, trong khi khoản phải thu khách hàng lên đến 1.236 tỷ đồng, với 663 tỷ đồng đã được trích lập cho các khoản nợ xấu. Hàng tồn kho của công ty cũng ở mức 632 tỷ đồng, phản ánh sự chậm chạp của thị trường tiêu thụ thép.

Áp lực tài chính tiếp tục đè nặng khi nợ phải trả của SMC chạm mốc 4.000 tỷ đồng, trong đó nợ vay chiếm 2.390 tỷ đồng, gấp 4,7 lần vốn chủ sở hữu. Để cải thiện dòng tiền và cân đối tài chính, SMC đã quyết định rao bán nhiều tài sản bất động sản quan trọng. Cụ thể, công ty đang tìm đối tác để chuyển nhượng lô đất rộng 27.731m² tại KCN Hòa Cầm với giá 96 tỷ đồng, cùng một lô đất khác có diện tích 9.096m² tại KCN Tân Tạo, dự kiến thu về 126 tỷ đồng. Ngoài ra, SMC cũng rao bán tòa văn phòng có diện tích 329,5m² tại TP.HCM với mức giá 170 tỷ đồng, nhằm tạo thêm nguồn vốn phục vụ hoạt động kinh doanh.

Nguồn: BCTC SMC

Báo cáo tài chính cho thấy SMC đang có các khoản nợ khó đòi tại hệ sinh thái Novaland (NVL) lên đến 742 tỷ đồng, cùng với các doanh nghiệp khác như Hưng Thịnh Incons... Với khoản nợ 105 tỷ đồng của Hòa Bình (HBC), SMC đã đồng ý chuyển thành cổ phiếu HBC với giá 10.000 đồng/cp, trong khi giá thị trường chỉ còn 6.300 đồng/cp.

Thoái vốn thất bại, DIC Corp (DIG) vẫn là cổ đông lớn nhất tại DIC Holdings (DC4) DIC Corp không bán được 16,2 triệu cổ phiếu DC4 do thị trường không thuận lợi, tiếp tục giữ 35,89% vốn tại DIC Holdings.

Thép Tiến Lên lỗ kỷ lục vì bán hàng dưới giá vốn, "mắc kẹt" ở cổ phiếu VND và DGC Thép Tiến Lên báo lỗ kỷ lục 585,94 tỷ đồng trong năm 2024, xóa sạch lãi lũy kế và ghi nhận dòng tiền kinh doanh ...