Nợ xấu nội bảng chưa đạt đỉnh, áp lực gia tăng trong năm 2025
Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) mới đây công bố báo cáo về ngành ngân hàng, nhấn mạnh rằng nợ xấu nội bảng của hệ thống ngân hàng chưa tạo "đỉnh" dù xu hướng tăng của nợ nhóm 2 đã chấm dứt từ quý 2/2023. Tuy nhiên, nợ xấu vẫn tiềm ẩn rủi ro từ các khoản nợ tái cơ cấu thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ theo các thông tư của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).
Theo VDSC, nợ nhóm 2 trước đây thường phản ánh các khó khăn về dòng tiền của khách hàng và dự báo trước xu hướng tăng nợ xấu (nhóm 3-5) từ 1-2 quý. Tuy nhiên, kể từ năm 2020, các thông tư về tái cơ cấu và giữ nguyên nhóm nợ đã làm giảm tính dự báo của nợ nhóm 2. Nhiều khoản nợ xấu tiềm ẩn được "giấu" trong nhóm nợ 1 nhờ chính sách giữ nguyên nhóm nợ.
 |
VDSC nhận định, đỉnh nợ xấu chỉ thực sự được xác định khi các khoản nợ tiềm ẩn được bộc lộ, như giai đoạn từ quý 3/2022 đến quý 1/2023. Sau khi Thông tư 02 (TT02) hết hiệu lực vào ngày 31/12/2024, nợ xấu nội bảng có thể tiếp tục tăng nhẹ trong năm 2025.
Tính đến cuối tháng 8/2024, dư nợ tái cơ cấu theo TT02 còn khoảng 126 nghìn tỷ đồng. VDSC ước tính, nợ xấu tiềm ẩn (bao gồm nợ tái cơ cấu, nợ VAMC chưa xử lý, trái phiếu doanh nghiệp gia hạn) vào cuối quý 3/2024 tương đương 70% nợ xấu nội bảng toàn hệ thống. Một phần trong số này có thể chuyển thành nợ xấu khi TT02 hết hiệu lực.
Tuy nhiên, VDSC đánh giá rằng, áp lực tăng nợ xấu không ảnh hưởng đáng kể đến khả năng kiểm soát nợ xấu nội bảng do các ngân hàng đã trích lập dự phòng đầy đủ. Trong danh mục 10 ngân hàng mà VDSC theo dõi, dư nợ tái cơ cấu đã giảm dần, ổn định quanh 40 nghìn tỷ đồng trong 4 quý gần nhất. Ngoại trừ VPBank, hầu hết các ngân hàng, đặc biệt là nhóm quốc doanh, đều trích lập dự phòng bổ sung một cách thận trọng, với tỷ lệ trích lập dự phòng/dư nợ tái cơ cấu trên 50%.
NHNN đã ban hành Thông tư 53/2024/TT-NHNN, cho phép tái cơ cấu và giữ nguyên nhóm nợ đối với các khoản nợ bị ảnh hưởng bởi bão số 3 đến hết năm 2026. Dư nợ chịu ảnh hưởng của bão số 3 vào tháng 11/2024 ước tính khoảng 192 nghìn tỷ đồng. Điều này được kỳ vọng sẽ giảm thiểu áp lực tăng nợ xấu khi TT02 hết hiệu lực.
 |
VDSC đánh giá, mặc dù nợ xấu tăng nhẹ trong năm 2025, tỷ lệ nợ xấu hình thành ròng đã giảm từ 1,8% năm 2023 xuống 1,26% trong 9 tháng đầu năm 2024 và được kỳ vọng tiếp tục giảm nhẹ trong năm 2025. Sự cải thiện này nhờ khả năng trả nợ của khách hàng tốt hơn trong bối cảnh kinh tế vĩ mô tích cực và mặt bằng lãi suất duy trì ở mức thấp.
Ngoài ra, Chính phủ tiếp tục tháo gỡ pháp lý cho các dự án bất động sản và các ngân hàng tư nhân giảm khẩu vị rủi ro tín dụng. Các yếu tố này dự kiến sẽ hỗ trợ hệ thống ngân hàng giữ vững khả năng kiểm soát nợ xấu trong năm 2025.
Nợ xấu tiềm ẩn giảm nhưng vẫn còn thách thức
Theo VDSC, việc áp dụng các thông tư 01 và 02 (TT01 và TT02) cho phép giữ nguyên nhóm nợ từ quý 1/2020 kết hợp với trích lập dự phòng bổ sung đã đẩy mức dự phòng bao nợ xấu toàn ngành lên cao kể từ năm 2020. Đỉnh điểm là nửa đầu năm 2022, sau đó giảm dần từ nửa cuối năm 2022 khi TT01 hết hiệu lực. Sự sụt giảm dự phòng này xuất phát từ việc nợ xấu tiềm ẩn được bộc lộ và một phần đã được xử lý thông qua trích lập toàn bộ, đồng thời chịu áp lực từ nền tảng vĩ mô suy yếu.
 |
Tính đến tháng 8/2024, dư nợ tái cơ cấu theo TT02 ước tính khoảng 126 nghìn tỷ đồng. Khi các khoản nợ này không còn được giữ nguyên nhóm nợ theo TT02, áp lực bào mòn tỷ lệ bao phủ nợ xấu sẽ gia tăng, bất kể các ngân hàng đã trích lập dự phòng bổ sung đầy đủ hay không. Tuy nhiên, VDSC nhận định, áp lực này sẽ giảm bớt nhờ phạm vi các khoản nợ được tái cơ cấu thu hẹp lại, chủ yếu là dư nợ khoảng 190 nghìn tỷ đồng bị ảnh hưởng bởi bão số 3, được giữ nguyên nhóm nợ đến hết năm 2026 theo Thông tư 53/2024/TT-NHNN.
Trong 9 tháng đầu năm 2024, tỷ lệ nợ xấu hình thành ròng đã giảm từ 1,80% năm 2023 xuống 1,26%, giảm khoảng 0,2 điểm %. VDSC dự báo tỷ lệ này sẽ tiếp tục giảm nhẹ trong năm 2025 nhờ những yếu tố sau:
Khả năng trả nợ của khách hàng được cải thiện: Điều này đến từ bối cảnh tăng trưởng kinh tế vĩ mô dự báo tích cực hơn.
Mặt bằng lãi suất thấp: Dù có thể tăng nhẹ, lãi suất vẫn duy trì ở mức hỗ trợ khả năng thanh toán nợ.
Chính phủ hỗ trợ tháo gỡ pháp lý: Việc xử lý pháp lý cho các dự án bất động sản được kỳ vọng sẽ giúp giảm áp lực nợ xấu.
Hạ thấp khẩu vị rủi ro tín dụng: Phần lớn các ngân hàng tư nhân đã điều chỉnh chiến lược để giảm thiểu rủi ro tín dụng so với giai đoạn trước năm 2022.
Với các yếu tố trên, VDSC dự phóng tỷ lệ nợ xấu thuần của các ngân hàng trong danh mục theo dõi sẽ giảm lần lượt 0,27 điểm % và 0,29 điểm % trong năm 2024 và 2025, đưa tỷ lệ này xuống 1,5% vào năm 2024 và 1,2% vào năm 2025.
 | Ngân hàng đầu tiên nhóm Big4 hé lộ lợi nhuận, những cái tên còn lại làm ăn ra sao? Ngân hàng đầu tiên trong nhóm Big4 là Agribank đã chính thức công bố lợi nhuận sơ bộ năm 2024, gây ấn tượng với con ... |
 | Ngân hàng đẩy mạnh xử lý nợ xấu Tỷ lệ nợ xấu trung bình của hệ thống ngân hàng dự kiến giảm xuống còn 1,78% vào nửa cuối năm 2025. Tuy nhiên, bộ ... |
 | Ngân hàng Nhà nước thúc đẩy tái cơ cấu tổ chức tín dụng Quá trình tái cơ cấu các tổ chức tín dụng (TCTD) đang đạt được những kết quả tích cực về quản trị và tài chính. ... |
Anh Vũ
