Thị trường chứng khoán không đi lên mãi mãi. Sau những đợt tăng nóng thường là giai đoạn điều chỉnh, thậm chí suy giảm sâu. Điều nguy hiểm là sự đảo chiều thường không báo trước bằng một tín hiệu rõ ràng, mà đến từ những phiên phân phối lặng lẽ, thanh khoản suy yếu, hoặc một dòng tin bất ngờ đảo ngược tâm lý nhà đầu tư. Trong bối cảnh đó, việc có sẵn chiến lược phòng thủ không chỉ là lựa chọn, mà là điều kiện sống còn để nhà đầu tư giữ được vốn – và giữ được sự tỉnh táo.

Dưới đây là 4 chiến lược phòng thủ hiệu quả mà bất kỳ nhà đầu tư cá nhân nào cũng có thể áp dụng khi thị trường bắt đầu có dấu hiệu đảo chiều.

1. Giữ tiền mặt - giữ quyền chủ động

Tiền mặt không tạo ra lợi nhuận khi thị trường tăng, nhưng lại là “vũ khí sinh tồn” khi thị trường giảm. Khi bạn giữ một phần tiền mặt trong danh mục, bạn có khả năng xử lý linh hoạt hơn: cắt lỗ mà không phải bán tháo toàn bộ, chờ nhịp điều chỉnh sâu hơn để giải ngân lại, hoặc đơn giản là nghỉ ngơi quan sát. Giữ tiền mặt không phải là bỏ cuộc - đó là cách bạn mua thêm thời gian và sự tỉnh táo.

2. Hạ tỷ trọng cổ phiếu rủi ro - tăng tỷ trọng cổ phiếu phòng thủ

Khi thị trường trở nên bất ổn, bạn nên rà soát lại danh mục. Những cổ phiếu đầu cơ, biên lợi nhuận thấp, hoặc tăng nóng quá đà thường dễ bị bán mạnh khi thị trường đảo chiều. Thay vào đó, bạn có thể giữ lại các cổ phiếu phòng thủ: doanh nghiệp đầu ngành, lợi nhuận ổn định, có cổ tức, ít vay nợ. Những cổ phiếu này thường giảm chậm hơn, và giúp bạn giảm thiểu rủi ro hệ thống khi thị trường điều chỉnh sâu.

3. Đặt lại mức cắt lỗ và tuân thủ nghiêm ngặt

Khi thị trường xấu đi, ngưỡng rủi ro phải được điều chỉnh tương ứng. Nhiều nhà đầu tư ngại cắt lỗ vì cho rằng “rồi sẽ hồi”, nhưng đó là tư duy nguy hiểm. Trong giai đoạn thị trường đảo chiều, việc giữ nguyên kỳ vọng trong khi bối cảnh đã thay đổi là lý do khiến nhiều tài khoản bị “bào mòn” mà không kịp phản ứng. Hãy xác định trước mức lỗ tối đa bạn chấp nhận cho từng vị thế, và hành động dứt khoát nếu điều đó xảy ra. Cắt lỗ sớm bao giờ cũng tốt hơn là để thua lỗ kéo dài và mất cơ hội xử lý.

4. Giảm tần suất giao dịch - ưu tiên quan sát thay vì hành động

Thị trường giảm không có nghĩa là không có cơ hội, nhưng cơ hội sẽ ít rõ ràng hơn, độ nhiễu cao hơn, và xác suất sai lầm cũng lớn hơn. Trong giai đoạn này, thay vì cố “lướt sóng” từng nhịp hồi kỹ thuật, nhà đầu tư nên kiềm chế giao dịch, theo dõi dòng tiền và tìm dấu hiệu ổn định trở lại. Quan sát thị trường với tâm thế chuẩn bị sẵn kế hoạch sẽ tốt hơn nhiều so với phản ứng liên tục trong lo lắng.

Phòng thủ không có nghĩa là đầu hàng. Đó là cách bạn giữ được vị thế để hành động hiệu quả hơn khi thị trường tích cực trở lại. Quan trọng nhất, bảo vệ tài khoản là bảo vệ khả năng tiếp tục đầu tư. Người đầu tư bền vững không phải là người lãi giỏi nhất - mà là người sống sót lâu nhất qua những đợt biến động.